Psikolojik danışman adaylarında psikolojik danışma öz-yeterliği, umut ve kaygının yaşam doyumu üzerindeki etkisi

Abstract

Bireylerin yaşam doyumları üzerinde etkisi bulunan pek çok değişken bulunmaktadır. Bu çalışmanın temel amacı, psikolojik danışman adaylarının psikolojik danışma öz-yeterliği, kaygı ve umut düzeylerinin yaşam doyumları üzerindeki etkisinin incelenmesidir. Çalışmada `cinsiyet, öğretim türü, bölümü tercih etme nedeni ve Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği'ne üyelik durumu` sosyo demografik değişkenler olarak alınmıştır.Bu çalışmanın araştırma grubunu 2015-2016 akademik yılında 7 farklı üniversitenin rehberlik ve psikolojik danışmanlık bilim dalında öğrenim gören 371 kadın ve 207 erkek olmak üzere 591 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmaya katılan 13 öğrenci cinsiyet belirtmemiştir. Araştırma verilerinin toplanmasında, Diener ve diğerleri (1985) tarafından geliştirilen ve Türkçe'ye uyarlaması Yetim (1991) tarafından yapılan `Yaşam Doyumu Ölçeği`, Lent, Hill ve Hoffman (2003) tarafından geliştirilen ve Türkçe'ye Pamukçu (2011) tarafından uyarlanan `Psikolojik Danışma Öz-Yeterlik Ölçeği`, Snyder ve diğerleri (1991) tarafından geliştirilen ve Türkçe'ye Tarhan (2012)'ın uyarladığı `Sürekli Umut Ölçeği` ve Spielberger ve diğerleri (1970'ten aktaran: Öner, 2012) tarafından geliştirilen ve Le Compte ve Öner (1975)'in Türkçe'ye uyarladıkları `Sürekli Kaygı Envanteri` kullanılmıştır. Öğrencilerin demografik özellikleri ile ilgili bilgileri elde etmek için `Kişisel Bilgi Formu` kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizinde IBM SPSS AMOS 23.0 ve IBM SPSS STATISTICS 23.0 programlarından yararlanılmış olup, Yol Analizi Tekniği, t Testi ve tek yönlü ANOVA analizi tekniği ile analizler gerçekleştirilmiştir.Araştırma sonucunda psikolojik danışma öz-yeterliğinin umut üzerinde pozitif, kaygı üzerinde ise negatif bir etkiye sahip olduğu belirlenirken, umudun yaşam doyumu üzerinde pozitif etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, kaygının umut ve yaşam doyumu değişkenlerinin her ikisinin üzerinde negatif etkisinin olduğu bulgulanmıştır. Son olarak, psikolojik danışma öz-yeterliğinin cinsiyet, öğretim türü ve PDR derneğine üyelik durumuna göre anlamlı bir farklılık göstermediği, bölümü tercih etme nedenine göre ise anlamlı farklılıkların olduğu sonucu elde edilmiştir. Sonuçlar literatür bulgularıyla tartışılarak öneriler sunulmuştur.

Bireylerin yaşam doyumları üzerinde etkisi bulunan pek çok değişken bulunmaktadır. Bu çalışmanın temel amacı, psikolojik danışman adaylarının psikolojik danışma öz-yeterliği, kaygı ve umut düzeylerinin yaşam doyumları üzerindeki etkisinin incelenmesidir. Çalışmada `cinsiyet, öğretim türü, bölümü tercih etme nedeni ve Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği'ne üyelik durumu` sosyo demografik değişkenler olarak alınmıştır.Bu çalışmanın araştırma grubunu 2015-2016 akademik yılında 7 farklı üniversitenin rehberlik ve psikolojik danışmanlık bilim dalında öğrenim gören 371 kadın ve 207 erkek olmak üzere 591 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmaya katılan 13 öğrenci cinsiyet belirtmemiştir. Araştırma verilerinin toplanmasında, Diener ve diğerleri (1985) tarafından geliştirilen ve Türkçe'ye uyarlaması Yetim (1991) tarafından yapılan `Yaşam Doyumu Ölçeği`, Lent, Hill ve Hoffman (2003) tarafından geliştirilen ve Türkçe'ye Pamukçu (2011) tarafından uyarlanan `Psikolojik Danışma Öz-Yeterlik Ölçeği`, Snyder ve diğerleri (1991) tarafından geliştirilen ve Türkçe'ye Tarhan (2012)'ın uyarladığı `Sürekli Umut Ölçeği` ve Spielberger ve diğerleri (1970'ten aktaran: Öner, 2012) tarafından geliştirilen ve Le Compte ve Öner (1975)'in Türkçe'ye uyarladıkları `Sürekli Kaygı Envanteri` kullanılmıştır. Öğrencilerin demografik özellikleri ile ilgili bilgileri elde etmek için `Kişisel Bilgi Formu` kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizinde IBM SPSS AMOS 23.0 ve IBM SPSS STATISTICS 23.0 programlarından yararlanılmış olup, Yol Analizi Tekniği, t Testi ve tek yönlü ANOVA analizi tekniği ile analizler gerçekleştirilmiştir.Araştırma sonucunda psikolojik danışma öz-yeterliğinin umut üzerinde pozitif, kaygı üzerinde ise negatif bir etkiye sahip olduğu belirlenirken, umudun yaşam doyumu üzerinde pozitif etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, kaygının umut ve yaşam doyumu değişkenlerinin her ikisinin üzerinde negatif etkisinin olduğu bulgulanmıştır. Son olarak, psikolojik danışma öz-yeterliğinin cinsiyet, öğretim türü ve PDR derneğine üyelik durumuna göre anlamlı bir farklılık göstermediği, bölümü tercih etme nedenine göre ise anlamlı farklılıkların olduğu sonucu elde edilmiştir. Sonuçlar literatür bulgularıyla tartışılarak öneriler sunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Yaşam doyumu, psikolojik danışma öz-yeterliği, kaygı, umut, sosyo demografik değişkenlerABSTRACTEffect of Counseling Self-Efficacy, Anxiety and Hope on Life Satisfaction Among Counselor CandidatesThere are alot of variables which have impact on individuals' life satisfaction. The main objective of this study is to investigate the impacts of counseling self-efficacy, anxiety, and hope on counselor candidates' life satisfaction. As socio-demographic variables, `gender, tuition type, reason of choosing the department and status of being member of Turkish Psychological Counseling and Guidance Association (TPCGA)` were chosen.The study group consisted of 591 students (307 females and 207 males) studying at psychological counseling and guidance departments of 7 different universities in 2015-2016 academic year. 13 undergraduates didn't share any information about gender. `Life Satisfaction Scale` developed by Diener and colleagues (1985) and adapted into Turkish by Yetim (1991), `Counseling Self-Efficacy Scale` developed by Lent and colleagues (2003) and adapted into Turkish by Pamukçu (2011), `Dispositional Hope Scale` developed by Snyder and colleagues (1991) and adapted into Turkish by Tarhan (2012), and `State-Trait Anxiety Inventory` developed by Spielberger and colleagues (1970; cited in Öner, 2012) and adapted into Turkish by Le Compte and Öner (1975) were used as data collection tools. `Personal Information Form` is used to get information about demographic characteristics of undergraduates. For data analysis, IBM SPSS AMOS 23.0 and IBM SPSS STATISTICS 23.0 programs used and the Path Analysis Method, Independent Samples t Test, and One Way ANOVA analysis techniques were applied.The results indicated that counseling self-efficacy has positive impact on hope, and negative impact on anxiety. Besides, hope has direct positive impact on life satisfaction. Also, anxiety has negative impact on both hope and life satisfaction. Lastly, it is confirmed by the analysis that counseling self-efficacy wasn't differentiated by gender, tuition type and status of being member of TPCGA, but there was significant difference based on the reason of choosing the department. The results discussed in context of literature and suggestions were provided for future researches.