Bağlanma stilleri, ilişkilere ilişkin bilişsel çarpıtmalar, kişilerarası ilişki tarzlarıve kişilik özelliklerinin evlilik uyumunu yordamadaki rolünün incelenmesi

Abstract

Evlilik uyumu ile ilgili yapılan araştırmaların büyük bir kısmı evlilik uyumunun yordanabilirliğini belirlemek amacıyla yapılmaktadır. Bireylerin evlilik uyumu düzeylerini yordayan bir çok değişken vardır. Bu araştırma da amaç bağlanma stilleri, ilişkilere ilişkin bilişsel çarpıtmalar, kişilerarası ilişki tarzları ve kişilik özelliklerinin evlilik uyumunu yordama düzeylerinin incelenmesidir. Çalışmada ayrıca yaş, cinsiyet, evlenme yaşı, evlenme şekli, eş ile yaş farkı, evlilik süresi, eğitim düzeyi, çocuk sayısı, kadının çalışma durumu, boşanmayı düşünmüş olup olmama durumu gibi demografik değişkenlerle evlilik uyumu arasındaki ilişkiler de araştırılmıştır.Araştırmanın çalışma grubu en az bir yıllık evli ve eşiyle birlikte yaşayan 423 (Kadın =220, Erkek=203) bireyden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu, Evlilik Uyumu Ölçeği, Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri, İlişkilerle İlgili Bilişsel Çarpıtmalar Ölçeği, Eysenck Kişilik Anketi ve Kişilerarası Tarz Ölçeği kullanılmıştır. Veri analizlerinde Pearson ve Spearman Korelasyon Katsayısı, Çoklu Doğrusal Regresyon, Bağımsız t Testi, Kruskal Wallis, Mann Whitney U ve ANOVA tekniklerinden yararlanılmıştır. Elde edilen bulgular nörotisizm, kaçınma ve boşanmayı düşünmüş olup olmama durumunun evlilik uyumunu yordadığı, dışadönüklük ve psikotiklik, kaygı, kişilerarası ilişki tarzları ve ilişkilere ilişkin bilişsel çarpıtmaların ise evlilik uyumunu yordamadığını göstermektedir. Dörtlü bağlanma modeline göre de evlilik uyumu farklılaşmaktadır. Güvenli ve saplantılı bağlanma stiline sahip bireylerin evlilik uyumu puan ortalamaları korkulu ve kayıtsız bağlanma stiline sahip bireylerden daha yüksektir. Evlilik uyumu yaş, evlenme şekli, çocuk sayısı, eğitim düzeyi ve evlilik süresi gibi demografik değişkenlere göre de farklılaşmaktadır. Cinsiyet, evlenme yaşı, kadının çalışma durumu ve eşler arasındaki yaş farkı değişkenlerinin ise anlamlı bir fark oluşturmadığı belirlenmemiştir. Araştırma bulguları literatür ışığında tartışılmıştır.

Most of the research on marital adjustment is conducted to determine the predictability of marital adjustment. There are many variables that predict an individual's degree of marital adjustment. This research is also an examination of the role of attachment styles, cognitive distortions regarding relationships, interpersonal relationship types, and personality traits in the prediction of marital adjustment. The relationships between marital adjustment and demographic variables such as age, gender, marriage age, age difference with the spouse, duration of marriage, educational status, number of children, occupational status of the woman, and whether the spouses have considered a divorce were also investigated in the study.The study group of the research consisted of 423 (women=220, men=203) individuals, who have been married for at least one year and living with his or her spouse. As the data collection tool of the research, Personal Information Form, Marital Adjustment Scale, Experiences in Close Relationships Inventory, Cognitive Distortions Scale on Relationships, Eysenck Personality Questionnaire, and Interpersonal Style Scale were used. Pearson's and Spearman Correlation Coefficient, Multilinear Regression, independent t-test, Kruskal Wallis H-test, Mann-Whitney U-test, and ANOVA techniques were employed in data analyses. The findings indicated that neuroticism, abstention, and consideration of divorce predicted marital adjustment, while extraversion, psychoticism, anxiety, interpersonal relationship styles, and cognitive distortions regarding relationships did not predict marital adjustment. Marital adjustment varies according to the quadripartite model of attachment, as well. Marital adjustment scores of individuals who have confident and obsessive attachment styles are higher than those who have fearful and indifferent attachment styles. Marital adjustment also varied with demographic variables such as age, type of marriage, number of children, educational status, and duration of marriage. It was detected that variables such as gender, age of marriage, the employment condition of woman, and the age difference between spouses did not led to a significant variation. The findings obtained coincide with the results of several researches in the literature. Research findings were discussed in light of the literature.