On ikinci sınıf lise öğrencilerinin mesleki olgunluk ve umut düzeyi ile sınav kaygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Akademik yaşantıda önemli bir yere sahip olan sınav kaygısını etkileyen pek çok değişken bulunmaktadır. Bu çalışma, on ikinci sınıf lise öğrencilerinin mesleki olgunluk ve umut düzeyi ile sınav kaygısı arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada ayrıca, cinsiyet, öğrenim görülen lise türü, öğrenim görülen alan, algılanan anne-baba tutumu, aile yapısı, anne eğitim durumu, baba eğitim durumu, algılanan ekonomik düzey, ailedeki çocuklar içerisindeki sıra ve kardeş sayısı sosyodemografik değişkenleri ile sınav kaygısı arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırma grubu, 2016-2017 eğitim öğretim yılında Trabzon ilinde yer alan 8 farklı lise türünde (Fen Lisesi, Anadolu Lisesi, Sosyal Bilimler Lisesi, Mesleki ve Teknik Lise, Anadolu İmam Hatip Lisesi, Çok Programlı Anadolu Lisesi, Güzel Sanatlar Lisesi, Spor Lisesi) öğrenim gören on ikinci sınıf lise öğrencileri arasından belirlenen 378 kız ve 322 erkek olmak üzere 700 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırma verilerinin toplanmasında, maddeleri Kuzgun (2005) tarafından geliştirilen, diğer psikometrik çalışmaları ise Bacanlı (2005) tarafından gerçekleştirilen ` Mesleki Olgunluk Ölçeği (MOÖ)`, Snyder ve diğerleri (1991) tarafından geliştirilen Tarhan ve Bacanlı (2015) tarafından Türkçe'ye uyarlanan `Sürekli Umut Ölçeği (SUÖ)`, Spielberger ve Vagg (1975) tarafından geliştirilen Öner ve Albayrak Kaymak (1990) tarafından uyarlama çalışmaları yapılan `Sınav Kaygısı Envanteri (SKE)` kullanılmıştır. Öğrencilerin demografik özellikleri ile ilgili bilgileri elde etmek için `Kişisel Bilgi Formu (KBF)` hazırlanmıştır. Elde edilen verilerin analizinde SPSS 23.0 programından yararlanılmış olup, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı Tekniği, Hiyerarşik Regresyon Analizi Tekniği, İlişkisiz Örneklem t Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (One-WayANOVA), Kruskal Wallis H testi ve post hoc testlerinden Tukey HSD ve Tamhane's T2 testleri yapılmıştır.Araştırma sonucunda on ikinci sınıf lise öğrencilerinin sınav kaygıları ile mesleki olgunlukları arasında negatif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur. Yine öğrencilerin sahip olduğu umut ile sınav kaygıları arasında negatif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Mesleki olgunluk, umut ve umudun alt boyutları olan alternatif yollar düşüncesi ve eyleyici düşüncenin sınav kaygısını anlamlı bir şekilde yordadığı tespit edilmiştir. Ayrıca sınav kaygısının cinsiyet ve öğrenim görülen lise türüne göre anlamlı farklılıklar gösterdiği; öğrenim görülen alan, algılanan anne-baba tutumu, aile yapısı, anne eğitim durumu, baba eğitim durumu, algılanan ekonomik düzey, ailedeki çocuklar içerisindeki sıra ve kardeş sayısına göre anlamlı bir farklılık göstermediği saptanmıştır. Bulgular ilgili literatür ışığında tartışılmış ve ortaya çıkan sonuçlar doğrultusunda öneriler sunulmuştur.

There are many variables that affect test anxiety with an important place among academic experiences. This study was completed with the aim of investigating the correlation between the professional maturity and hope levels with test anxiety of twelfth class high school students. The research also investigated correlations between sociodemographic variables such as gender, type of high school attended, area of study, perceived parental attitudes, family structure, maternal educational level, paternal educational level, perceived economic level, order within children in the family and number of siblings with test anxiety.The research group comprised a total of 700 students, 378 females and 322 males, in twelfth class of high school attending 8 different types of high school (science high school, social sciences high school, Anatolian high school, vocational and technical high school, Anatolian Islamic high school, multi-program high school, fine arts high school and sports high school) in Trabzon province during the 2016-2017 educational year. For collection of data, the `Professional Maturity Scale (PMS)` with items developed by Kuzgun (2005) and other psychometric studies completed by Bacanlı (2005); the `State Hope Scale (SHS)` developed by Snyder et al. (1991) with Turkish adaptation by Tarhan and Bacanlı (2015); and the `Test Anxiety Inventory (TAI)` developed by Spielberger and Vagg (1975) with adaptation studies by Öner and Albayrak Kaymak (1990) were used. A `Personal Information Form (PIF)` was prepared to obtain information related to the demographic characteristics of students. The SPSS 23.0 program was used to analyze the obtained data, with the Pearson Moments Multiplication correlation coefficient technique, hierarchic regression analysis technique, independent samples t test, one-way ANOVA, Kruskall Wallis H test and the post hoc Tukey HSD and Tamhane's T2 tests applied.At the end of the research there was a negative significant correlation identified between test anxiety with professional maturity of twelfth class high school students. Also, a negative significant correlation between students' hopes and test anxiety has been found out. It was identified that professional maturity, hope and patways thinking and agency thinking which are the sub-dimensions of hope, predict test anxiety significantly. Furthermore, there were significant differences in test anxiety according to gender and type of high school attended. There was no significant difference in test anxiety for area of study, perceived parental attitudes, family structure, maternal educational level, paternal educational level, perceived economic level, order within children in family and number of siblings. The results are discussed in light of the related literature and recommendations are presented in line with the results.