Sporcu kimliğine sahip lise öğrencilerinde akran ilişkileri ve akran zorbalığının incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı; sporcu kimliğine sahip lise öğrencilerinde, akran ilişkilerini ve zorbalık eğilimlerini bazı değişkenlere göre incelemek ve aralarındaki ilişkiyi belirlemektir. Araştırmanın çalışma grubu, Trabzon ili Ortahisar ilçesindeki liselerde öğrenim gören lisanslı olarak bir kulüpte veya okul takımlarında yer alan 389 (¯Xyaş = 16.34) erkek ve 171 (¯Xyaş = 15.88) kadın 560 (¯Xyaş = 16.20) sporcu öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, 'Sporcu Kimliği Ölçeği' (Öztürk ve Koca, 2013), 'Akran İlişkileri Ölçeği' (Atik vd., 2014), 'Zorbalık Eğilim Ölçeği' (Dölek, 2002) ve 'Kişisel Bilgi Formu' kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, betimsel istatistik yöntemler; frekans, aritmetik ortalama, standart sapma; bağımsız t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Tukey çoklu karşılaştırma, Pearson momentler çarpımı korelasyon analizi ve regresyon analizi kullanılmıştır.Araştırmadan elde edilen veriler sonucunda, katılımcıların sporcu kimliği ve akran ilişkileri düzeylerinin yüksek; akran zorbalığı eğilimlerinin ortalamanın altında olduğu görülmektedir. Araştırma sonucunda, öğrencilerin sporcu kimliği düzeyleri cinsiyet, spor branşı ve sınıf düzeyi değişkenlerine göre anlamlı farklılaşmazken; sporculuk düzeyi değişkeninde göre farklılaşmaktadır. Katılımcıların akran ilişkileri cinsiyet ve sporculuk düzeylerine göre anlamlı bir fark oluştururken, spor branşı ve sınıf düzeyine göre anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Araştırma verilerine göre öğrencilerin zorbalık eğilim puanlarının cinsiyet ve sporculuk düzeyi değişkenlerine göre anlamlı farklılaşırken, spor branşı ve sınıf düzeylerine göre anlamlı farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Diğer taraftan katılımcıların, sporcu kimlikleri ve akran ilişkileri arasında pozitif, orta düzeyde ve anlamlı, sporcu kimlikleri ve zorbalık eğilimleri arasında negatif yönde, düşük ve anlamlı olmayan, akran ilişkileri ve zorbalık eğilimleri arasında negatif yönde ve orta düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Son olarak, sporcu kimliği ve akran ilişkileri puanları, akran zorbalığındaki toplam varyansın yaklaşık %28'ini açıklamaktadır. Katılımcıların zorbalık eğilimleri üzerinde kurulan model istatistiksel olarak etkin bir modeldir.

The purpose of this study was to examine athletic identitied high school students' peer relationships and peer bullying tendencies in terms of some demographic variables and determine the relationship between them. This study was conducted on 389 (¯Xage = 16.34) males and 171 (¯Xage = 15.88) females in total 560 (¯Xage = 16.20) athletic identitied students who plays for a sport club or school team in Ortahisar, Trabzon. 'The Athletic Identity Questionnaire' (Ozturk and Koca, 2013), 'The Peer Relationships Questionnaire' (Atik and others, 2014), 'The Peer Bullying Questionnaire' (Dolek, 2002) and 'The Personal Information Form' were administered on the participants as data collection tools. Descriptive statistical methods; frequency, arithmetic mean, standard deviation; independent t-test, one-way ANOVA, Tukey's multiple comparison Pearson Correlation and regression analysis were used in the data analysis.The results of analysis showed that participants' athletic identities and peer relations are at high level, peer bullying points are low to moderate. As a result of research, while atletic identity of students differs significantly in athletic level, didn't differ significantly in gender, sports branch and grade. Peer relations of participants differ significantly in gender and athletic level but didn't differ in sports branch and grade. According to the results of research, there is a group difference between males and females also at athletic level but there isn't a group difference in sports branch and grade in peer bullying points. On the other hand, the results of the study showed that there were positive and middle level but significant correlation between athletic identity and peer relationships, negative, low level and not significant correlation between athletic identity and peer bullying, finally a negative, middle level and significant relationship between peer relations and peer bullying. Additionally, athletic identity and peer relationships' points explained about % 28 of the total variance on the peer bullying. The model on participants' peer bullying was statistically effective.