Kentsel dönüşümde TKİ faktörü: İstanbul Sulukule, Kayaşehir ve Ayazma bölgeleri örneğinde

Abstract

Ülkemizde 1950'li yıllardan itibaren kırsaldan şehirlere doğru gerçekleşen ve temelinde tarımda sanayileşmenin getirdiği işsizlik, doğu bölgelerinde yaşanan terör olayları nedeniyle oluşan can güvenliği korkusu -özellikle 1985 yılından sonra- ve yeni bir hayat kurma umudunun olduğu göç olgusu, büyük şehirlerimizde derin yaralar oluşturmuştur. Bu süreçte özellikle büyük şehirlerin nüfusu artmış, ekonomik, sosyolojik ve çevresel sorunlar baş göstermiştir. Gecekondu sorununun sadece yerel yönetimler tarafından çözülemeyeceği açıktır. Kentsel Dönüşüm bugün bir devlet politikası konumundadır. TOKİ'nin projeleri kentsel dönüşümün tüm aktörleri için bir model teşkil etmektedir. Bu tez kapsamında kentsel dönüşümün Dünya ve Türkiye'deki tarihi gelişimi incelenmiş, Türkiye'deki Kentsel Dönüşüm aktörlerinden en önemli rolü üstlenen TOKİ, tüm yönleriyle araştırılmıştır. Ayrıca TOKİ'nin İstanbul'da yapmış olduğu üç büyük kentsel dönüşüm projesinin yapım aşamaları incelenmiştir. Bu projelerin seçilen bir adasının konut planları çıkartılmış ve planlama kriterleri açısından değerlendirilmiştir.Sürdürülebilir ve doğru kentsel dönüşüm yapabilmek için gerekli parametreler ile Sulukule, Kayaşehir ve Ayazma Kentsel Dönüşüm Projeleri karşılaştırılmış, önerilerde bulunulmuştur. Evrensel tasarım pek çok kaynakta `iyi tasarım` olarak tanımlanmıştır. Konutların henüz planlama aşamalarında yaşlıların veya bedensel engellilerin hareket etme konusundaki güçlükleri, görme veya işitme engellilerin sorunlarının yanı sıra bebekli ailelerin gereksinimleri göz önüne alınarak yapılan bütüncül tasarımlardır. Bu şekilde toplumu oluşturan tüm bireylerin duygusal, fiziksel açıdan daha iyi yaşamalarına imkân sağlayacak nitelikli çözümlere ulaşılacaktır.Sonuç olarak; TOKİ ülkemizin farklı iklim bölgelerinde güneş, rüzgâr, jeotermal, yakıt pili, enerji etkin tasarım uygulamalarının kullanıldığı toplu konut projelerini hayata geçirmelidir. Bu şekilde enerji kaynaklarının verimli kullanılması ile çevrenin korunmasına da katkı sağlanacaktır.

Since 1950's migration from rural to urban due to industrialization in agriculture; unemployment, safety -especially after 1985- and hope for a new life revealed many wounds in our greater cities. In this period city population increased enormously and suddenly. As a result; economical, social and environmental problems have been suffered.It is obvious that squatter dwelling/shanty house problems can not be solved by local authorities only. Since urban transformation is a state policy; Mass Housing Administration (TOKİ) projects are a model for all actors taking place in urban transformation.In this thesis; historical stages of urban transformation either in World or in Turkey has been searched; however as one of the most important actors of urban transformation; TOKİ's three urban transformation projects has been studied from all aspects of point of view. From these projects; one of the housing plots has been chosen; for zoning plan criteria has also been evaluated.To be able to manage a sustainable urban transformation; some necessary parameters has been matched in Sulukule, Kayaşehir and Ayazma projects some recommendations has been forwarded as solutions. Universal design has been described as `good design` in many sources. Difficulties about the elderly or handicapped, visually or hearing impaired, as well as the needs of families with infants should be taken into account as problems to be solved by holistic design approach; at the planning stages of mass housing projects. In this way, qualitative solutions will be reached that will enable all the individuals who make up the society to live better in emotional and physical terms.As a result; TOKİ should practice renewable energy solutions like; solar wind, geothermal, fuel cell, energy efficient design aplications in different climate regions when mass housing projects are considered. In this way, efficient use of energy resources will contribute to the protection of the environment.