Iğdır ekolojik koşullarında farklı kinoa (Chenopodium quinoa Willd.) çeşit ve populasyonlarının tohum verimi ve bazı özelliklerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma sulu ve kuru koşullarda yetiştirilen farklı kinoa (Chenopodium quinoa Willd.) çeşit ve populasyonlarının (Cherry Vanilla, French Vanilla, Mint Vanilla, Moqu-Arrochilla, Oro de Valle, Populasyon Çin, Q-52, Rainbow, Read Head, Sandoval Mix ve Titicaca) yetişme süresi, bitki boyu, sap kalınlığı, dal sayısı, salkım oranı, tohum verimi, sap verimi, biyolojik verim, hasat indeksi, bin dane ağırlığı, sapta ve tohumda ham protein içeriklerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Araştırma, 2015 yılında Iğdır Üniversitesi Tarımsal Uygulama ve Araştırma Müdürlüğü deneme sahasında tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre dört tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Araştırma sonucunda incelenen parametreler açısından çeşit (salkım oranı ve sapta ham protein oranı hariç) ve yetişme koşulları arasında (sapta ve tohumda ham protein oranı hariç) önemli farklılıklar bulunmuştur. Bu sonuçlara göre sulu yetişme koşulları kuru koşullara göre daha yüksek değerlere sahip olmuş ve çeşitler arasında en yüksek tohum verimi (311.03 kg da-1), hasat indeksi (%40.71) ve bin dane ağırlığı (2.59 g) Titicaca çeşidinde, biyolojik verim Sandoval Mix (1257.89 kg da-1) ve tohumda ham protein oranı French Vanilla (%14.20)'da kaydedilmiştir. Yetişme koşulları x çeşit interaksiyonu açısından değerlendirildiğinde en kısa yetişme süresi kuru şartlarda yetiştirilen Q-52, Titicaca ve Moqu-Arrochilla da, en yüksek sap verimi sulu koşullarda yetişen Sandoval Mix çeşidinde, sap kalınlığı ise yine sulu koşullarda yetişen French Vanilla, Oro de Valle ve Mint Vanilla çeşidinde belirlenmiştir. Sonuç olarak incelemeye alınan tüm çeşitlerin mikroklima özelliğe sahip bu bölgede tohum üretimi için her iki yetişme koşulunda da rahatlıkla yetiştirilebileceği ve özellikle Titicaca ve Q-52 çeşitlerinin tohum verimi açısından öne çıktığı görülmüştür. Sap verimi açısından ise Sandoval Mix çeşidinin diğer çeşitlere göre daha üstün olduğu görülmüştür. Biyolojik verim açısından ise Titicaca çeşidinde en az verim alınırken Sandoval Mix çeşidinde en fazla verim elde edilmiştir.

This study was conducted to determine the repening period, plant height, stem thickness, number of branch per plant, raceme ratio, seed yield, stem yield, biological yield, harvest index, 1000-seed weight, crude protein contens in stem and seed of different quinoa (Chenopodium quinoa Willd.) variety and populations (Cherry Vanilla, French Vanilla, Mint Valle, Moqu-Arrochilla, Oro de Valle, Population China, Q-52, Rainbow, Read Head, Sandoval Mix and Titicaca) cultivated under the irrigated and non-irrigated conditions. Research was conducted in randomized blocks design with four replications in the field of Agricultural Application and Research Center of Iğdır University in the 2015 year. As a result of the study, significant differences were found among species (except for raceme ratio and crude protein in stem) and growth conditions (except for crude protein in seed and stem) in respect of the parameters examined. According to these results, watery growth conditions had higher production values compared to arid one, and while the highest seed yield (311.03 kg da-1), harvest index (40.71%) and 1000-seed weight (2.59 g) among the varieties were detected in Titicaca, biological yield and crude protein in seed were measured in Sandoval Mix (1257.89 kg da-1) and French Vanilla (14.20%), respectively. When evaluated in respect of growth condition x variety interaction, the shortest repening period was determined in Q-52, Titicaca and Moqu-Arrochilla growing on dry conditions, the highest stem yield in Sandoval Mix growing on irrigated conditions, and the highest stem thickness in French Vanilla, Oro de Valle and Mint Vanilla growing again on irrigated conditions. As conlusion, it was determined that all varieties can easily grow in both growth conditions in this region for the seed production and especially Titicaca and Q-52 distinguished in terms of the examined parameters.