Kağızman yöresinde yetiştirilen `uzun elma` yerel çeşidinde klon seleksiyonu

Abstract

Bu çalışmada, yöresel bir çeşit olmasına rağmen oldukça geniş bir varyasyona sahip olan, Kağızman Elması olarak bilinen 'Uzun Elma'nın fenolojik ve pomolojik özellikleri incelenmiştir. Araştırma 2013 ve 2014 yıllarında Kağızman İlçe merkezi ve yöresinden tespit edilen 112 adet Uzun Elma ağacı ile bu ağaçlardan alınan meyveler üzerinde yapılmıştır. Çalışmada tam çiçeklenme 27 Nisan-02 Mayıs, hasat 21-25 Eylül tarihleri arasında gerçekleşmiş ve tam çiçeklenmeden hasada kadar 143-152 gün geçmiştir. 2013 yılında ortalama meyve ağırlığı 62.13-158.14 g, ortalama meyve boyu 54.50-79.99 mm, ortalama meyve çapı 46.43-62.04 mm, ortalama şekil indeksi 1.23, ortalama meyve eti sertliği 7.56 kg cm-2 olarak belirlenmiştir. Meyve suyunda yapılan analizlere göre; ortalama olarak pH değeri 3.53, suda çözünebilir kuru madde miktarı % 13.21, titre edilebilir asit oranı % 0.52, olarak bulunmuştur. İkinci yıl (2014) ortalama meyve ağırlığı 72.69-157.56 g, ortalama meyve boyu 60.42-82.67 mm, ortalama meyve çapı 46.98-64.44 mm, ortalama şekil indeksi 1.28, ortalama meyve eti sertliği 9.09 kg cm-2 olarak belirlenmiştir. Meyve suyunda yapılan analizlere göre; ortalama olarak pH değeri 3.67, suda çözünebilir kuru madde miktarı % 13.25, titre edilebilir asit oranı % 0.42 olarak bulunmuştur. 'Uzun Elma' ağacının orta kuvvette geliştiği, dik ve yarı dik büyüme karakteri gösterdiği izlenmiştir. İncelenen 112 adet elma ağacının 34 tanesinden düzenli ürün alınabildiği, diğerlerinin ise kısmi ve mutlak olarak periyodisiteye eğilimli olduğu görülmüştür. İncelenen genotiplere göre; Uzun Elmanın Eylül sonu ve Ekim ayı başında hasat edilen kışlık bir çeşit olduğu, meyvelerin orta irilikte, meyve şeklinin uzunca silindirik şekilli ve tadının hafif mayhoş, aromasının mükemmel ve yeme kalitesinin yüksek olduğu tespit edilmiştir. İlerideki çalışmalar için 36K005, 36K008, 36K023 ve 36K024 tipleri önerilmiştir.

In this study, phenological and pomological characteristics of 'Long Apple' variety were investigated. Although being a local cultivar 'Long Apple' also known as 'Kağızman Apple' has a wide range variation. The study was carried out on 112 'Long Apple' trees and their fruits selected from Kağızman District center and surrounding during the years 2013 and 2014. In this study full bloom as April 27-May 02, harvest as 21-25 September and from full bloom to harvest as 143-152 days were determined. In 2013, average fruit weight as 62.13-158.14 g, average fruit length as 54.50-79.99 mm, average fruit diameter as 46.43-62.04 mm, average shape index as 1.23, average fruit flesh firmness as 7.56 kg cm-2 were determined. In fruit juice analyses, average pH as 3.53, soluble solid content as 13.21% and titratable acidity as 0.52% were determined. In 2014, average fruit weight as 72.69-157.56 g, average fruit length as 60.42-82.67 mm, average fruit diameter as 46.98-64.44 mm, average shape index as 1.28 and average fruit flesh firmness as 9.09 kg cm-2 were determined. In fruit juice analyses, average pH as 3.67, soluble solid content as 13.25% and titratable acidity as 0.42% were determined. Kağızman Apple trees were observed to have medium-strong development and have vertical or semi-vertical growth. Of the investigated 112 trees, 34 have regular yields and the rest have relative or absolute periodicity tendency. Investigated genotypes revealed that Kağızman Apple was winter cultivar harvested at the end of September and at the beginning of October, had medium-size long cylindrical fruits with slightly saury flavor and great aroma and had a high eating quality. For further studies 36K005, 36K008, 36K023 and 36K024 were suggested.