Iğdır ekolojik koşullarında yetişen sakız geveni (Astragallus gummifer L.) çalısının yıllık besin içeriği değişiminin belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma, Iğdır ekolojik koşullarında yetişen Sakız Geveni (Astragallus gummifer L.) çalısının yıllık besin içeriği değişimini, bitkinin yıllık fenolojik özellikleri ile bitkinin taç içi ve taç dışındaki topraklar arasındaki farklılığın belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Bu çalışma kapsamında 2015 yılında bitkinin dormant olmadığı Nisan ile Ekim ayları arasında olmak üzere 7 (yedi) ay süresince gözlem ve ölçümler alınmıştır. Sakız Geveni (Astragallus gummifer L.) çalısının HP (Ham Protein), NDF (Neutral Detergent Fibre), ADF (Acide Detergent Fibre), ADL (Acide Detergent Lignin), KMS (Kuru Madde Sindirilebilirliği), SE (Sindirilebilir Enerji) , ME (Metabolik Enerji), KMT (Kuru Madde Tüketimi), NYD (Nisbi Yem Değeri) , KMO (Kuru Madde Oranı) içeriklerinin aylar itibariyle değişimleri saptanmıştır. Sakız Geveni (Astragallus gummifer L.) çalısının dormant, sürgün oluşumu, çiçeklenme ve meyve gibi fenolojik özellikleri ile bitki boyu, bitki eni ve bitki genişlikleri belirlenmiştir. Sakız Geveni (Astragallus gummifer L.) çalısının taç içi ve taç dışındaki toprakların organik madde, kireç, EC, pH, N, P, Ca, K ve Mg içerikleri belirlenmiştir. Yapılan çalışmada bitkilerin gelişme dönemlerinin ilerlemesiyle birlikte HP, KMS, SE, ME, KMT, NYD oranlarının azaldığı, NDF, ADF ve ADL miktarlarının da artığı belirlenmiştir. Buna göre yemlerin HP, KMS, SE, ME, KMT, NYD oranları en yüksek Nisan ayında (sırasıyla % 16.04, % 58.31, 2.77 Mcal kg-1, 2.28 Mcal kg-1, % 2.29 ve 104.19), en düşük değerler ise Ekim ayında (sırasıyla % 3.82, % 43.84, 2.14 Mcal kg-1, 1.76 Mcal kg-1, % 1.61 ve 55.04) tespit edilmiştir. Oysa NDF, ADF ve ADL oranları ise en yüksek Ekim ayında (sırasıyla % 74.47, % 57.84 ve % 9.96), en düşük değerlerde Nisan ayında (sırasıyla % 52.45, 38.85, 6.02) belirlenmiştir. Fenolojik gözlemler sonucu bitkinin Nisan-Ekim aylarında sürgün, Mayıs-Ağustos aylarında çiçek ve Haziran-Ağustos aylarında meyve dönemlerinde olduğu gözlenmiştir. Araştırma alanında incelenen Sakız Geveni (Astragallus gummifer L.) çalısının bitki boylarının 70-86 cm, bitki enlerinin 90-110 cm, bitki genişliğinin 112-125 cm aralıklarında değiştiği belirlenmiştir. Sakız Geveni (Astragallus gummifer L.) çalısının taç içinde alınan topraklarda taç dışından alınan topraklara oranla K, P, Mg ve Na içeriklerinin yüksek olduğu saptanmıştır.

This study was conducted to determine the awareness between the iner and the outer of the petal with annual phenological features and the change of the nutrition value and some properties of Gum Tragacanth (Astragallus gummifer L.) shrub growing in Iğdır in ecological conditions. In 2015, the study was observed and measured between April and October along seven months that the plant is not dormant. It was determined that the contents of CP (Crude protein), NDF (Neutral detergent fiber), ADF (Acid detergent fiber), ADL (Acid detergent lignin), DDM (Digestible dry matter), DE (Digestible energy), ME (Metabolizable energy), DMI (Dry matter intake), RFV (Relative feed value), DMR (Dry matter ratio) of Gum Tragacanth shrub (Astragallus gummifer L.). It was determined Gum Tragacanth shrup's height, size and breadth with phenological features like dormant, creation of the plant shoot, bloom and fruit Gum Tragacanth shrup's soil which belonged to the inner and the outer of the petal was determined to include the contents of organic matter, lime, EC, pH, N, P, Ca, K and Mg. In this study, after the plant came out of the dormant, CP, DDM, DE, DMI, RFV decreased but NDF, ADF and ADL increased. According to this, the plant shoots showed that the highest CP, DDM, DE, ME, DMI, RFV had in April (16.04%, 58.31%, 2.77 Mcal kg-1, 2.28 Mcal kg-1, 2.29% and 104.19 respectively), lowest rates (3.82%, 43.84%, 2.14 Mcal kg-1, 1.76 Mcal kg-1, 1.61% ve 55.04 respectively) in October. However, highest rates NDF, ADF and ADL were determined in October (74.47%, 57.84% and 9.96%, respectively), lowest amounts (52.45%, 38.85%, 6.02% respectively) in April. It had observed that the plant was the shoot period in April and October, the flower period in May and August, the fruit period in June and August. Phenological observation showed that Gum Tragacanth plant developed in April and October. According to the study's area, it is determined that Gum Tragacanth shrub's height changed 70-86 cm, size changed 90-110 cm, the breadth changed 112-125. Gum Tragacanth shrub had higher K, P, Mg and Na contents in inner of petal than the outer of petal.