Tohum tipi kinoa (Chenopodium quinoa Willd.) hatlarının geliştirilmesi için seleksiyon çalışmaları

Abstract

Bu çalışma 2017 yılında Iğdır Üniversitesi'ne bağlı Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkez Müdürlüğü deneme sahasında yürütülmüştür. Araştırmada önceki yıllarda seçilerek 3. kademeye getirilmiş 20 hat ve introdüksiyon yöntemi ile getirilen 10 standart çeşit toplamda ise 30 genotip kullanılmıştır. Deneme Augmented Deneme Desenine göre dört tekerrürlü olarak kurulmuş ve her bir blokta 10 tane standart çeşit (Moqu Arrochilla, Oro de Valle, Populasyon Çin, French Vanilla, Mint Vanilla, Cherry Vanilla, Read Head, Sandoval Mix, Titicaca, Rainbow) ve 5 tane hat ( 2 yıl boyunca en iyi gelişme gösteren tek bir bitkiden alınan tohumlar) olacak şekilde toplam 15 genotip yer almıştır. Hatlardan elde edilen sonuçlara göre en düşük ve en yüksek değerler; yetişme süresi için 142,6-161,9 gün, bitki boyu için 112,0-187,4 cm, sap kalınlığı için 11,49-18,23 mm, bitki başına dal sayısı için 22,3-32,8 adet, bitki başına salkım oranı için %52,80-%76,75, bitki başına terminal (tepe) salkım boyu için 24,5-38,1 cm, bitki başına tohum verimi için 8,16-72,97 g, bitki başına sap verimi için 20,24-93,30 g, bitki başına biyolojik verim için 34,32-146,63 g, hasat indeksi için %25,27-%58,91, bin dane ağırlığı için 1,95-2,77 g, sapta HP oranı için %2,99-%5,84 ve tohumda HP oranı için %11,25-%17,10 aralığında değişim göstermiştir. Bu sonuçlara göre kullanılan kontrol çeşitlerden daha yüksek tohum verimi veren SÇT 16, SÇT 3 ve SÇT 7 numaralı genotipler, bu konuda yapılacak ıslah çalışmalarında genetik kaynak olarak kullanılabilecektir.

This study was conducted on the trial area of the Agricultural Application and Research Central Directorate of Igdir University in 2017. In the study, 20 lines brought to the 3rd stage by selecting in the previous years and 10 standard varieties brought by induction method, and 30 genotypes were used in total. The experiment was set up in four 4 replications according to the Augmented Trial Design. In each bloks, the ten standard varieties (Moqu-Arrochilla, Oro de Valle, Population China, French Vanilla, Mint Vanilla, Cherry Vanilla, Read Head, Sandoval Mix, Rainbow, Titicaca) and the five line, and a total of 15 genotypes took part. According to the results obtained from lines showed that the lowest and highest values varied from 142,6 to 161,9 days for growth time, from 112,0 to 187,4 cm for plant height, from 11,49 to 18,23 mm for stem thickness, from 22,3 to 32,8 for number of branches per plant, from 52,80% to 76,75% for bunch ratio per plant, from 24,5 to 38,1 cm for terminal (peak) bunch height per plant, from 8,16 to 72,9 g for seed yield per plant, from 20,24 to 93,30 g for stem yield per plant, from 34,32 to 146,63 g for biological yield per plant, from 25,27% to 58,91% for harvest index, from 1,95 to 2,77 g for 1000-grain weight, from 2,99% to 5,84% for HP ratio in the stem and from 11,25% to 17,10% for seed were determined. According to these results, SÇT 16 SÇT 3 and SÇT 7 genotypes giving higher seed yield than the used control varieties may be used as genetic resources in breeding studies to be performed in this area.