Iğdır il merkezinde tezeğin yakıt olarak kullanımı sebebi ile azotlu gaz salınımının hava kirliliğine etkileri

Abstract

Türkiyede ve Avrupada hava kirliliği açısından ön sıralarda yer alan Iğdır il merkezindeki hava kirliliğinin başlıca sebepleri;-Şehrin coğrafi konumu-Kırsaldan şehir merkezine olan göç-Çarpık şehirleşme -Şehir merkezinin periferinde üretimi yapılan hayvancılık faaliyeti-Kamusal faaliyetlerdeki yetersizlik-Göç ile Şehir merkezine gelen insanların ekonomik sorunları ve buna benzer sebepler dolayısı ile halk sağlığı açısından önemli risk söz konusudur. Birsen Ocaklının (Hümeyra, 2018) da belirttiği gibi biyokütle olarak adlandırılan bitkisel ve hayvansal proteinler, karbonhidratlar ve en önemlisi de kirleticiler, havada asılı olan partiküller, hidrokarbonlar, karbonmonoksit, sülfüroksit ve bir takım poliaromatik bileşikler benzen gibi kanser yapan maddelerdir. Bu yakıtların yanması ile ortaya çıkan is, kir, kurum, duman ve tozdan oluşan materyalin hava kirliliğinde önemli etkisi vardır. Bu çalışmada tezeğin yakıt olarak kullanılması sebebi ile ortaya çıkan havada asılı olan partiküller, NO, NO2 ve NOx in, Iğdır il merkezinde hava kirliliğine etkisini belirlemek amacı ile Çoklu Regresyon, Karar Ağacıgibi istatistiki yöntemler ile bu problemin belirlenmesi ve çözüm önerilerinin ortaya konması amaçlanmaktadır.Sonuç olarak elde edilen sonuçlar ışığında gerek çalışılan hava kirliliği konusunun daha iyi tanımlanması gerekse önemli bağımsız değişkenlerin tespit edilmesi bakımından lineer venonlineer regresyonkullanılmasının uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

The main causes of air pollution in the city of Iğdır which is one of the forefront of cities for air pollutions are;- Geographical location of the city- Migration from rural to city center- Distorted urbanization- Livestock production at the periphery of the city center- Inadequacy in public activities- Economic problems of people coming to the city center by migrationThe air pollution is a sşgnificiant threat on public healt. As mentioned by Birsen Ocaklı (Hümeyra, 2018), biomass, vegetable and animal proteins, carbohydrates and, most importantly, pollutants, suspended particles, hydrocarbons, carbonmonoksid, sulfuroxide and a number of polyaromatic compounds are cancerous substances such as benzene. Burning of these dried dund has a significant impact on the air pollution of the material consisting of soot, dirt, soot, smoke and dust. In order to adress the issue and propose the solution, we utilise Multuple Regression, Regression trees (CHART) and so on statistical methods and discussed the results.In the light of the results obtained, it was concluded that the lineer regration could be a better option in terms of identifying the air pollution issue better and determining the important independent variables.