Iğdır`da yonca tohum kalsidi, Bruchophagus roddi gussakovskıy, 1933 (Hymenoptera: eurytomıdae)`nin yoncadaki zararı, popülasyon değişimi ve alternatif konukçularının belirlenmesi

Abstract

Bruchophagus roddi Gussakovskiy, 1933 (Hymenoptera: Eurytomidae) önemli bir yonca tohum zararlısıdır. Bu tez çalışmasında, B. roddi'nin Iğdır ilinde doğada bazı biyo-ekolojik özellikleri, popülasyon değişimi, konukçuları ile Iğdır, Ağrı, Kars ve Van illeri yonca alanlarında yayılışı ve zarar oranının belirlenmesi amaçlanmıştır. Arazi çalışmaları mart ve ekim ayları arasında 7 ve 10 gün arayla yürütülmüştür. Örneklemelerde D-vac ve atrap kullanılmıştır. Ayrıca her tarladan 100 salkım yonca kapsülü toplanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, B. roddi'nin kışı larva döneminde dane içerisinde geçirdiği, ilk erginlerin mart ayının 3. haftasında görüldüğü, en yüksek popülasyona haziran başlarında ulaştığı ve ekim ayına kadar böceğin doğada bulunduğu belirlenmiştir. Alternatif konukçuları olarak, Glycyrrhiza glabra L., Lotus corniculatus L. ve Medicago spp. (Fabaceae) türleri tespit edilmiş ve larvaların bu bitkilerin tohumlarında beslendiği saptanmıştır. B. roddi'nin yonca tohumlarında 2016 ve 2017 yıllarında oluşturduğu zarar oranları, sırasıyla Iğdır ilinde %15,4-53,2 ile %4,5-29,9, Ağrı ilinde %8,9-41,2 ile %8,1-19,0, Kars ilinde %11,0-25,8 ile %10,2-42,5 ve Van ilinde %7,2-34,8 ile %5,4-18,0 arasında tespit edilmiştir.

The alfalfa seed chalcid, Bruchophagus roddi Gussakovskiy, 1933 (Hymenoptera: Eurytomidae) is the important pest in seed of alfalfa. The aim of this study was to determine the bio-ecological characteristics, alternative hosts, population fluctation of B. Roddi'in Iğdır with distribution and damage rates in alfalfa fields of Iğdır, Ağrı, Kars and Van provinces. Field surveys were conducted between March and October with 7 and 10 days intervals. In addition, 100 clusters of alfalfa capsules were collected from each field. According to investigation results, it was determined that B. roddi overwintering in the seed at larval stage, and the first adults were seen in the 3rd week of March, reached the highest number in early June and present in nature until October. As alternative hosts, Glycyrrhiza glabra L., Lotus corniculatus L. and Medicago spp. (Fabaceae) were determined and the found and larvae were detected feeding in the seeds of these plants. The damage rates of B. roddi in alfalfa seeds were determined as between 15,4-53,2 and %4,5-29,9% in Iğdır, 8,9-41,2 and %8,1-19,0% in Ağrı and 11,0-25,8 and %10,2-42,5% in Kars and between 7,2-34,8 and %5,4-18,0% in Van in the years 2016 and 2017, respectively.