Dağıstan dillerinde (Kumukça, Avarca, Dargice) Arapça ve Farsça unsurlar

Abstract

Diller yeni uygarlıkların etkisinden yararlanarak oluşup gelişir. Dil, insansız var olmaz. İnsan yaşadıkça dil de var olmaktadır, çünkü toplumun oluşturulmasında büyük bir rolü vardır. Toplumun kültür değerlerinin yaratıcı ve taşıyıcı rolünü oynamaktadır.Arapça, Farsça, Türkçe gibi Dağıstan dillerine giren yabancı unsurların birçoğunda anlam değişikliği olmasa da, yapı değişikliği olmuştur. Örneğin Arapçakökenli bir kelime olan `fayda`, Dağıstan Dillerinin yapısından etkilenerek `payda` şeklinde telaffuz edilmektedir.Alıcı dilin özellikleri metotlarına uyduğunda yabancı unsurların ve bu unsurların söz türetme araçlarının adaptasyonu daha kolay sağlanabilir. Arapça unsurlar Dağıstan dillerine yoğun bir şekilde girerken yeni söz türetme araçları yaratmamış, aksine bu dillerin kurallarına uyarak var olmuşlardır. Alıcı dillerdeki yabancı dillerin leksik alanını ve kapsamını saptayabildiğimiz halde gramere etkisinin izlerini takip etmek daha zordur. Çünkü gramer birkaç spesifik özelliklerden oluşmakta ve konuşma dilini yansıtma vazifesini taşımaktadır.Çalışmamızda Dağıstan dillerindeki ( Avarca, Dargice, Kumukça) Arap ve Fars unsurları incelenmiştir.

Languages arise and develop due to the influence of new cultures and civilizations. Language can't exist without humans. There is no society without language as it maintains and conveys cultural values. Despite the fact that Turkish, Arab and Persian borrowings have no semantic differences in Dagestan languages they differ in formation and structure and undergo sound changes, e.g. fayda-payda.In case of adjusting to the norms of the recipient language, borrowings are easily assimilated. Arab borrowings in Dagestan languages haven't created new types of word formation.It is much easier to follow the influence of Arab and Persian borrowings on the lexis compared with the grammar.The article examines Arab and Persian borrowings in Kumyk, Avar and Dargin.