Türkiye`de cari açığı belirleyen faktörler ve cari açığı azaltmada alternatif enerji kaynaklarının rolü

Abstract

Enerji bütün ekonomiler için üretim sektörünün vazgeçilmezidir. Küresel anlamdarekabetin odağı olan enerjinin önemi, artan enerji talebi ile orantılı olarak gün geçtikçedaha da artmaktadır. Cari açığın nedenlerini analiz etmek ve cari açığı azaltmapolitikaları, gündemi meşgul eden bir konu durumundadır. Cari açığı belirleyen pek çokfaktör olmakla birlikte, bu faktörler arasında enerjide dışa bağımlılığın payı oldukçabüyüktür. Bütün dünyada olduğu gibi Türkiye'de de artan enerji ihtiyacını karşılamakiçin yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelim söz konusudur.Bu çalışmada, gelişmekte olan ülkelerin en önemli sorunu olan cari açığın belirleyicileriincelenmiştir. 1980-2015 dönemini kapsayan cari açık, gayri safi yurtiçi hasıla, reelefektif kur, petrol fiyatları ve yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretiminintoplam elektrik üretimi içindeki payı değişkenlerine ilişkin yıllık veriler kullanılarakVAR modeli oluşturulmuştur. Alternatif enerji kaynaklarına yenilenebilir enerjikaynakları ile beraber nükleer enerji de dahil olmasına rağmen ülkemiz için geçmişdönemlere ait nükleer enerji verisi bulunmadığı için kurulan VAR modeline nükleerenerji dahil edilmemiştir. Kurulan modelde Johansen Eşbütünleşme ve GrangerNedensellik Testleri uygulanmıştır.Yapılan analiz sonucunda gayri safi yurtiçi hasıla vereel efektif döviz kurunun cari açığın Granger nedeni olduğuna yönelik bulgular eldeedilmiştir.Anahtar Kelimeler: Cari Açık, Ödemeler Dengesi, Yenilenebilir Enerji Kaynakları,Nükleer Enerji, VAR Modeli, Eşbütünleşme.

Energy is indispensable for the production sector for all economies. The importance ofenergy, which is the focus of global competition, is increasing day by day in proportionto increasing energy demand. Analyses about the reasons of the current account deficitand the policies to reduce it have been hot topics in economics literature. Even thoughthere are a lot of factors affecting current account deficit, being dependant on outerenergy resources is one of the most significant factors. As it is in the whole world, inTurkey there is a tendency towards renewable energy sources in order to meet theincreasing energy demand.In this research, the determiners of the current account deficit which is the mostimportant problem of developing countries are examined. VAR Model is constructedusing the annual data between 1980 and 2015 including the current account deficit, thegross domestic product, real effective exchange rate, petroleum prices and the rate ofelectricity production from the renewable energy resources to the total electricityproduction. Although nuclear energy can be an alternative energy resource similar to therenewable energy resources, it is not included in the constructed VAR model becausethere is no historical data for our country. Johansen Cointegration Test and GrangerCausality Test are applied in the constructed model. As a result of the carried analysis, itis concluded that the gross domestic product and real effective exchange rate constitutethe current account deficite's granger reason.Key Words: Current Account Deficit, Balance of Payments, Renewable EnergySources, Nuclear Energy, VAR Model, Cointegration.