Kevork Torkomyan`ın `İpekböceği beslemek` adlı kitabının transkript ve değerlendirmesi

Abstract

İpek böceği, yüzyıllar boyunca medeniyetlere farklı yönler kazandıran bir değertaşı olarak günümüze kadar ulaşmıştır. Çin'den başlayıp tüm Dünya'ya ulaştırılan ipekböcekçiliği ait olduğu bölgelerin önemi sembolü haline gelmektedir. Özellikle de yoğunticaret hacminin mevcut olduğu ağların Osmanlı ülke sınırlarından geçiyor olması bazıbölgelerin önemini arttırmaktadır. İran ipeğinin bu önemli ağlardan geçerek Bursabölgesinde satışa sunulması da ekonominin ipek ticareti sayesinde canlanması vegünümüze değin Bursa ile sembolleşmesine sebep olmuştur.Ticari hacminin hayli yüksek olmasının yanında ipek böcekçiliği Bursa'da zanaathaline gelmiş fakat özellikle 16. yüzyılda uygulanan yanlış siyasi politikalar neticesindedokumayı terkedip üretim aşamasına dönüşmüştür. Böylelikle ham üreticilik alanındaihtisaslaşan özellikle Bursa ilerleyen dönemlerde aranan bir kalite halini almıştır. Öyleki 19. yy girilmesiyle Fransa meşeili bir böcek hastalığı olan Karataban (Peberine)Hastalığının ortaya çıkması Bursa'da ipek üretiminin azalmasına sebep olmuştur.Duyun-u Umumiye İdaresi Komisyonunun da katkılarıyla meşhur Mösyö Pasteur'unhastalığa karşı oluşturduğu usulün Bursa'da öğretilmesi adına Kevork Torkomyan'ıgörevlendirmiştir. Böylelikle ipekçiliğin iyileştirilmesi yolculuğu Bursa'da KevorkTorkomyan'nın açmış olduğu ipek okulu olan Bursa Harir Darüt'Talimi'nde verileneğitim ile başlamış ve ipek üretim hacmi eski seviyesine ulaştırılmıştır.Bursa Harir Darüt'Talimi'nde talebelere öğretilen böcek beslenmesinin püfnoktalarının anlatıldığı ''İpek Böcek Beslemek ve Sağlıklı Tohum İstihsal Etmek Usûlve Kavâîdi'' adlı eser Kevork Torkomyan tarafından kaleme alınan ve Bursa'nın ipeküretimi hususundaki kaliteli istikrarının ilelebet değer kazanmasına katkı sağlamıştır.

The silk bug has reached a daily level as a valuable asset that has given differentdirections to civilizations for centuries. Silk bugwort, starting from China andtransported all over the world, is becoming a symbol of the places where it belongs.Particularly important is the fact that the nets where there is intense trade volume passthrough the borders of the Ottoman country are becoming more important. The sale ofIranian ipe to these important nets in the Bursa region caused the economy to revitalizethanks to the silk trade and to symbolize with daily Bursa.In addition to the high volume of trade, silk pest farming became a craft in Bursa, but inthe wake of the erroneous political policies implemented especially in the 16th century,it left the weaving and turned into a production phase. Thus, Bursa, which specializes inthe field of raw production, has become a quality which is sought after in the followingperiods. So much so that the introduction of the Karataban (Peberine) Disease, a Frenchoak insect disease in the 19th century, led to a decrease in silk production in Bursa.Duyun-u Umumiye Administration Commission, also known as the contribution of thefamous Mösyö Pasteur'un against the disease in order to teach the procedure in BursaKevork Torkomyan'ı delegated. Thus, the journey to improve the silkworm began withthe training given in Bursa Harir Darüt'Talimi, a silk school which was opened byKevork Torkomyan in Bursa, and the volume of silk production reached its formerlevel.The work entitled `Silk Insect Feeding and Healthy Seed Production Usul and Kavâîdi`,which is described in the Bursa Harir Darüt Trial, is a valuable contribution to thequality stability of Bursa's silk production received by Kevork Torkomyan .