Avrupa Birliği`nin Türkiye`deki Alevi topluluklara bakışının ilerleme raporları üzerinden analizi

Abstract

Kapalı toplum yapısı ve kendine özgü geçmişi ile pek çok tartışma konusuna yolaçan Alevilik, Cumhuriyetin kuruluşu ve modernleşme dönemi sonrasında farklıboyutlarda incelenmeye başlanmıştır. Belirtilen tartışma konuları arasında Aleviliğintanımlanması, İslam dini içerisindeki konumu, sosyal ve kültürel değerleri ve siyasalaçıdan otoritenin karşısında olan tutumları yer almaktadır. Güncel tartışmaların ise 90'lıyıllardan itibaren Türkiye'nin AB üyeliği süreci ile başladığı, siyasallaşma vemodernleşme ile birlikte zorunlu din dersleri, cemevleri gibi hususlarla devam ettiğigörülmektedir. Türkiye'de göç ve kentleşmenin etkilerinin de yaşamın Alevlerin özelyaşamlarına ilişkin hayat tarzları ve ritüelleri üzerinde farklılaşmaya neden olduğusöylenebilir.Bu çalışmada, Türkiye'deki Alevilerin 1998 yılından itibaren Avrupa Komisyonutarafından oluşturulan Avrupa Birliği İlerleme Raporlarında nasıl değerlendirildiği vebu değerlendirmeye karşın Alevilerin nasıl bir tutum sergilediklerinin belirlenmesiamaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, çalışmanın teorik bir araştırma olmasıkapsamında öncelikle literatüre taraması tekniği kullanılarak veri tabanlarından eldeedilen dergi ve makaleler, bildiriler, raporlar incelenmiş, Yüksek Öğrenim Kurumuresmi sitesi aracılığıyla da yüksek lisans ve doktora tezlerine ulaşılmıştır.Çalışma sonucunda Alevilerin AB İlerleme Raporlarında azınlık olarakgörüldükleri, genellikle dini ve sosyal açıdan değerlendirildikleri, bu değerlendirmedeibadet yerleri, eğitim, eşit ve özgür haklar tanıma konuları ele alınmıştır. RaporlardaAlevi inancına ilişkin bilgiler de içeren yeni din kültürü ve ahlak bilgisi ders kitaplarınınyayımlanması ve bazı illerde Alevi vatandaşların evlerinin işaretlenmesine yönelik adlisoruşturmaların başlatılması olumlu gelişmeler olarak görülürken; kamu görevindeayrımcılık ve ibadet yeri olarak cemevlerinin tanınmaması sorunlarının devam ettiğigörülmektedir. Sonuç olarak Alevilerin talep ettikleri özgürlüklerine hâlâkavuşamadıkları, bu durumun Türkiye'de bulunan çoğunluğun kültür farklılığı ve genelsiyasi durum ile ters düşmesinden kaynaklandığı söylenebilir.

After the foundation of the Turkish Republic and then modernization period,Alevism which led to many discussions with its encased society characteristics and ownhistory, has begun to be studied in varying dimensions. The discussion topics includethe definition of Alevism, its position in Islam, its social and cultural values, and itsattitudes towards politics against the authority. It has been seen that the current debate isthat from the 90's onwards, Turkey has started with EU membership process,politicization and modernization together with compulsory religious lessons andCemevleri (temples). It is suggested that the influences of immigration and urbanizationin Turkey cause differentiation in life styles and rituals related to the private lives ofAlevis.In this study, it is aimed to determine how the statue of Alevis living in Turkeywas seen as well as the attitudes Alevis have through the European Union ProgressReports prepared by the European Commission since 1998. For this purpose, in thescope of being a theoretical research of the study, primarily journals and articles, reportsand reports obtained from the databases by using the literature search technique wereexamined and master and doctoral dissertations were obtained through the official siteof the Higher Education Institution.In conclusion, the Alevis were treated as minorities in the EU Progress Reports,where religious, social, and worship places, education, and equal rights were generallyassessed. The publication of new religious textbooks including information on Alawibelief and the initiation of judicial investigations on marking the homes of Alevicitizens in some cases were seen as positive developments; it is observed that theproblems of discrimination and public worship in Cemevleri are not recognized. As aresult, it can be argued that the freedom demands of Alevis are still unable to meet, andthat the majority in Turkey is in conflict with the cultural diversity and general politicalsituation of Alevis.