Hitit Krallığı`nın iç kuzeybatı Anadolu yayılımı

Abstract

Assur'lu tüccarların, Orta Anadolu'da kurmuş oldukları ticari merkezler olan karumların ardından, Anadolu ticaretinden çekilmeleriyle birlikte adlarından söz ettirmeye başlayan Hititler, bölgeye gelişlerinin ardından burada merkezli bir krallık olmuşlardır. Krallığın kuruluşu itibariye Batı Anadolu, İmparatorluk itibariyle ise Mısır'la yoğun ilişki içinde olduğunu bildiğimiz Hititler, Suriye'de de yayılım göstermişlerdir.Orta Anadolu merkezli olan krallık, Batı Anadolu ile dost ya da düşman olduğu ülkeler sebebiyle sık sık iletişim halinde kalmıştır. Batı Anadolu'ya ulaşmak için kullandıkları rotalardan en muhtemel olanı İç Kuzeybatı Anadolu üzerinden takip ettikleri yoldur. Bu bağlamda İç Kuzeybatı Anadolu coğrafyasına baktığımızda ise, kilit bir noktada olması sebebiyle hemen hemen her dönemde iskan gördüğünü söylemek mümkündür. Bu bölgeden Hitit yazılı kaynaklarında da bahsedildiği görülmektedir. Ancak Hitit yazılı verileri doğrultusunda yer adları ile coğrafi yerleşim alanlarının eşleştirilebilmesi her yerleşim için mümkün olmamaktadır. Bu bağlamda da varlığını sorgulayabilmek için yazılı verilerin yetersiz olduğu durumlarda arkeolojik verilerden destek alınmakta ve asıl kanıtları arkeolojik veriler sunmaktadır. İç Kuzeybatı Anadolu bölgesi için yapılan yüzey araştırmaları ve kazılar kapsamında, MÖ. 2.binyıl'a ait arkeolojik veriler elde edilebilmiş olmakla beraber en fazla veri alabildiğimiz yerleşim henüz çalışmaları tamamlanmamış olan Şarhöyük'tür.

Hittites who became dominant after withdrawal of Assyrian merchants from `karum` which was settled in central Anatolia, established a united kingdom after they had been arrived there. Hittites who had intense relationships with Western Anatolia since she was established and with Egypt during imperial period, expanded to Syria. The Kingdom centralized in Central Anatolia, stayed in touch with Western Anatolia because their allies and enemies. The most possible route was passed from the Inner Northwestern Anatolia. In this context, because Inner Northwestern Anatolia was in the key position, this region had been settled in almost every historical period. Hittite documents also referred this region. However, it is not possible to determine all settlements and geographical areas. Archaeological data helps to localize some settlements and region even written sources is insufficient. These sources involve surveys and excavations conducted in the region and there are some information about 2nd millennium BC thanks to these researches. The settlement which we have sufficient and quite numerous information from, is Şarhöyük where researches has not been completed yet.