Batı ve Orta Anadolu`da ilk Tunç Çağı`nda siyah ağız kenarlı (Black-topped) kaseler

Abstract

Bu tez çalışmasında ilk kez Geç Kalkolitik'te ortaya çıkan Siyah ağız kenarlı kaselerin İlk Tunç Çağı'nda Batı ve Orta Anadolu bölgelerinde yayılımını ve gelişimini ortaya koymak hedeflenmiştir. Özellikle Batı Anadolu için önemli bir mal grubu olan Siyah ağız kenarlı kaseler Orta Anadolu'da da Alişar İlk Tunç Çağı I örnekleri haricinde bölgede bu mal grubu genellikle İlk Tunç Çağı II-III'te görülmektedir. Özel bir fırınlama tekniği kullanılarak üretildiğini düşündüğümüz Siyah ağız kenarlı kaseler için kendine has pişirme teknikleri geliştirilmiş olmalıdır. İlk Tunç Çağı'nın önemli mal ve form gruplarını oluşturan Siyah ağız kenarlı kaseler bu dönemde ele geçirildiği bölge yerleşmelerinin stratigrafi oturtma ve çakıştırma çalışmalarında önemli bir konumda yer almaktadır.Siyah ağız kenarlı kaseler özellikle Maraş-Elbistan ovası başta olmak üzere Doğu Anadolu bölgesinde İlk Tunç Çağı I-II de ele geçirilirken Orta Anadolu bölgesinde yoğun olmamakla beraber görülen mal gruplarından bir tanesidir. Bu mal grubunun en yoğun olarak görüldüğü bölge ise İç Kuzeybatı Anadolu'dur. Söz konusu bölgede, Siyah ağız kenarlı kaselerin gelişimi kapsamlı bir şekilde Demircihöyük çanak çömlek grubuna ismini veren Demircihöyük yerleşmesinde izlenebilmektedir.

The purpose of the thesis is to put forward the development and spread of the Black topped-bowls during the Early Bronze Age in Western and Central Anatolia. Black-topped bowls, occuring for the first time in Late Chalcolithic period and being an important ware group for Western Anatolia as from the EBA I are generally seen in EBA II-III in Central Anatolia, except in Alişar as from the EBA I.Black –topped bowls are produced by a special firing technique developped as its own. These bowls have an important role in order to establish as well as compare the stratigraphies of the sites that they have found.While Black-topped bowls occur in Eastern Anatolia, especially on Maraş-Elbistan plains in the Early Bronze Age I-II, they are not very widespread in Central Anatolia. Inland Northwestern Anatolia is the region that they are most common. The development of black-topped bowls can be seen in a comprehensive and detailed manner in the region at the site of Demircihöyük which also gave its name to the Demircihöyük pottery zone.