İkili uzun hafıza modelleri: Bazı makroekonomik değişkenler üzerine bir uygulama

Abstract

Menkul kıymetler borsası ülke ekonomilerinin genel başarısının önemli göstergelerinden birisidir. Hisse senedi piyasalarındaki değişimleri takip ederek büyüme, yatırımlar, enflasyon ve ekonomik krizlerin ekonomiye olan etkilerini anlamak mümkündür. Bu bağlamda, finansal piyasalar açısından etkinlik kavramı da önemlidir. Etkin Piyasa Hipotezi, piyasaya gelen yeni bir bilginin tüm yatırımcılara aynı anda ulaştığını ve buna bağlı olarak menkul kıymetlerin fiyatlarının geçmiş değerlerinden hareketle tahmin edilemediğini ileri sürmektedir. Hisse senedi piyasası getiri ve oynaklığının otokorelasyon fonksiyonlarındaki hiperbolik olarak azalma eğilimi yani yavaş ortalamaya dönme özelliği `uzun hafıza (long memory)` olarak tanımlanmaktadır. Fiyat hareketleri arasındaki uzun dönemli bağımlılık özelliğinin ya da uzun hafızanın varlığı durumunda ise fiyat hareketleri arasında pozitif otokorelasyon söz konusu olmaktadır. Etkin Piyasa Hipotezi' nin tersine, uzun hafıza özelliği durumunda menkul kıymetlerin fiyatları tahmin edilebilir bir yapıya sahip olmaktadır ve fiyatlardaki geçmişe ait eğilim gelecekteki fiyat tahminleri için kullanılabilmektedir. Bu çalışmada Türkiye ve küresel ekonomide gittikçe artan bir ağırlığa sahip olan gelişen ülkeler (D-8) arasından seçilen Malezya, Endonezya, Pakistan gibi ülkelerin borsa endeks getiri ve oynaklıklarındaki uzun hafıza özellikleri analiz edilmekte, Etkin Piyasa Hipotezi'nin gelişen gerçek bir piyasada nasıl sonuç verdiği incelenmektedir. Ayrıca söz konusu ülkelerin hisse senedi piyasası endeks getirilerindeki uzun hafıza özelliğinin varlığı için simetrik ve asimetrik ARFIMA-FIGARCH model türleri Normal, Student-t, GED ve Skewed-Student-t dağılımı gibi farklı dağılım varsayımları altında tahmin edilmektedir. Sonuçlar söz konusu ülkeler için özellikle hisse senedi getiri oynaklıklarında uzun hafıza özelliğinin bulunduğunu ve şokların etkisinin asimetrik olduğunu göstermektedir. Elde edilen bulgulara göre, oynaklığın öngörülebilir yapıda olması tüm hisse senedi piyasalarının zayıf formda etkinsiz olduklarını ifade etmektedir. Sonuç olarak, söz konusu ülkelerin hisse senedi piyasaları ile ilgili teknik analizlerin geçerli olabileceğini söylemek mümkün olmaktadır.

One of the important indicators showing general achievement of national economies is the stock exchange market. By monitoring changes in stock exchange indexes, it is possible to understand the effects of inflation, growth, investments and economic crisis on the economy. Within this context, the concept of efficiency is also important in terms of financial markets. Efficient Market Hypothesis asserts that a new information received in the market reaches over to all investors at the same time and accordingly the prices of securities cannot be estimated with reference to the previous prices. Hyperbolic decrease tendency in autocorrelation functions of return and volatility of stock markets which means slow mean reversion is defined as long memory. In case the existance of long term dependency among price movements, there is positive autocorrelation among price movements. In contrast to the Efficient Market Hypothesis, in case of having Long Memory property, stock market prices will have a predictable structure and retrospective tendency of prices can be used for price estimations in future. In this study, the long memory properties in return and volatilities of stock exchange markets in Turkey, Malaysia, Indonesia and Pakistan which are selected among developing countries (D-8) as the countries having gradually increasing importance in global economy have been examined, and the results of the Efficient market Hypothesis in developing real markets are investigated. Furthermore, symmetric and asymmetric ARFIMA-FIGARCH model types for the presence of long memory properties are estimated under different distribution assumptions such as Normal, Student-t, GED and Skewed Student-t. The results indicate that there is long memory property in volatilities of stock market return, and the effects of shocks are aymmetric. According to obtained findings, the predictable structure of volatility represents that all of the stock markets are weak form inefficient. Consequently, it is possible to say that technical analysis related to these stock market may be valid.