Güncel sanat imgesi olarak `tekinsiz` nesne

Abstract

Modern sanattan bu yana sanatlarda izleyicinin olağana estetik deneyimini bozan, onu şoka uğratan bir tavır görülmektedir. Bu temsil düşüncesi izleyicinin bilinen estetik deneyiminin dışında olmuştur. Böyle bir temsil önerisi farklı bir anlam ve gerçeklik algısıyla izleyicinin buluşturulması anlamına gelmektedir. Sigmund Freud'un psikanaliz bağlamında açıkladığı `tekinsiz` ifadesi böyle bir temsili anlamak konusunda bir bakış açısı sunmaktadır. `Bastırılmışın geri dönüşü` anlamına gelen `tekinsiz`, Freud sonrasında da sadece psikanalizde değil diğer sosyal bilimler alanında bir kavram olarak görülmektedir. Benzer bir şekilde de sanatlarda `tekinsiz`e doğrudan ya da dolaylı olarak atıflarda bulunulmaktadır. Sanatsal temsillerin anlaşılmasında eserin gösterdikleri kadar gösterilemeyenleri ve gösterilmemesi gerekenleri göstermesi, `tekinsiz` ifadesiyle doğrudan benzerlikler göstermektedir. Bu çalışmanın ikinci bölümünde `tekinsiz`in psikanalitik açıdan nasıl ele alındığı incelenmiştir. Özellikle Freud ve sonrasında Jacques Lacan'ın düşüncelerine yer verilmiştir. Üçüncü bölümde `tekinsiz`in bir estetik kategori olarak nasıl düşünülebilineceği araştırılmıştır. Komedi, yüce ve iğrenç olan ile birlikte `tekinsiz`, ortaklıkları ve farklarıyla ele alınmıştır. Devam eden bölümde konuyla ilgili örnek sanat eserleri ele alınmıştır. Bu eserlerin analizinde ve yorumlanmasında asıl odak eserlerdeki temsillerin kurgusu olmuştur. Özellikle temsillerdeki anlam ve estetik deneyim düzenindeki önerilerin nasıl şekillendiği bu bölümün esas ilgisi olmuştur. Bu bağlamda uygulama çalışmaları da biçimsel ve düşünsel açıdan değerlendirilmiştir.Anahtar Kelimeler : Tekinsiz, Güncel Sanat, Temsil, Nesne, İmge

Since the advent of modern art; the arts have focused on shocking audiences by disrupting their aesthetic experience of the `ordinary.` This approach to artistic representation has created and shaped a realm of its own that lies outside the usual aesthetic experiences of the audience, and which presents them a different perception of reality and meaning. The concept of `uncanny,` which Sigmund Freud explained within the context of psychoanalysis, provides a perspective through which such artistic representations can be understood. In the period following Freud, the concept of `uncanny` – which means `the return of the repressed` – has found use not only in psychoanalysis, but also in other fields of social sciences. Similarly, many of the arts also make reference to the `uncanny` in their works, either directly or indirectly. The understanding and perception of artistic representations involves not only the aspects they explicitly show, but also the aspects that are less explicit (and/or not directly shown), as well as the aspects which, normally or by convention, should not be shown. In this respect, artistic representations bear parallels to the concept of `uncanniness.` The second section of this study investigated how the concept of `uncanniness` is considered from a psychoanalytical standpoint. The second section especially included the views of Sigmund Freud and Jacques Lacan. The third section evaluated how `uncanniness` can be considered as a category of aesthetics. In this context, both the common aspects and the differences of `uncanniness` with the concepts of `comedy,` `the exalted` and `the revolting` were considered. In the following sections, several examples of art works relating to the subject of `uncanniness` were discussed. The main focus in the analysis and interpretation of these art works was identifying the structure of their representations. This section also evaluated the way in which views and opinions regarding meaning and aesthetic experience are shaped. In this context, previous applied studies regarding the subject were also evaluated, both from a formal and an ideational standpoint.Key Words : The Uncanny, Contemporary Art, Representation ,Object, İmage