Varka ile Gülşah minyatürlerinde figür yorumları

Abstract

Bin yetmiş bir Malazgirt Savaşı ile birlikte, Yakındoğu Asya' da iki önemli siyasi gelişme yaşanmıştır. Birincisi Hıristiyanların haçlı seferlerini yaparak Müslüman dünya ile savaşları; diğeri ise Selçuklu (Oğuz) Türklerinin İran'dan, Ortadoğu ve Suriye'ye oradan Anadolu'ya göçleridir. Türk minyatür yazma eserlerinden günümüze ulaşan önemli örnekler bu devirde ve bu geniş topraklarda oluşmuştur. Varka ile Gülşah Minyatürleri'nin de tam tarihi bilinmemekle birlikte 1200'lü yıllarda (13 yy.) Anadolu'nun Konya bölgesinde resmedilmiş olduğu düşünülmektedir. Varka ile Gülşah minyatürleri, dönemin giyim kuşam ve sosyal yaşantısını yansıtması açısından önemlidir. Günümüze kadar ulaşabilen bu yazmaların en zengin örnekleri Topkapı sarayında bulunmaktadır. El yazmaları içermiş olduğu bilgilerle bilim ve kültür dünyasını ilgilendirdiği kadar, plastik değer açısından da resim ve sanat dünyasını ilgilendirmektedir. Varka ile Gülşah minyatürleri Selçuklu döneminin kitap resimleme sanatının güzel bir örneğini temsil eder. Konu anlatımı, kullanılan figürlerin çizim tekniği, renk ve kompozisyonun bilinçli kullanılışı, leke anlayışı, bitki ve hayvan stilizasyonu, dönemin resim sanatında ne kadar ileri düzeyde olunduğunu göstermektedir. Minyatürler konuyu yazmalarda görsel hale getirerek anlaşılmasını kolaylaştırmaktadır. Metinde olmayan benzer ifadeleri de katarak ayrı bir zenginlik katan bu minyatür resimleri renk, leke, üslup ve biçim yönünden incelenmiş ayrıca günümüz çağdaş resim sanatına katkıları ve etkileşimleri örneklemelerle anlatılmış ve sunulmuştur.

Two important developments were experienced in near-east Asia following the Malazgirt War in 1071. The first one was the Crusades of Christians as well as their wars with the Muslim world and the other one was the migration of Seljuk Turks (Oguz Turks) from Persia to the Middle East and Syria and then to Anatolia (Rumelia). It is within the said wide geography and during the aforementioned era that some important samples of hand-written artworks of Turkish manuscripts with miniatures that reached up to our times were created. Along these lines, Varka and Gülşah Miniatures are believed to be painted in Konya region of Anatolia in the 1200's (13th century) although their exact painting date is not known. Miniatures of Varka and Gülşah are important as they tell about clothing traditions and social living of the era. The richest examples of the mentioned manuscripts reaching up to today are kept in Topkapı Palace. These hand-written manuscripts are also of interest to the worlds of science and culture as well as to the world of painting and art from the perspective of plastic arts. Miniatures of Varka and Gülşah represent a very nice example of the art of book illustration in the Seljuk era. Telling of the subject, drawing technique of the figures used, conscious usage of colors and composition, approach to stains, plant and animal stylization in the Varka and Gülşah manuscript all point to high level of advancement in the painting art during the era. Miniatures make the manuscripts easier to understand by visualizing the subjects. Such miniature paintings, which further enriches the manuscripts by adding similar expressions that do not exist in the text, are examined from the point of view of color, stain approach, style and form. Furthermore, their interactions with and contributions to the present contemporary art of painting are explained and presented with examples.