Türk müziği`nde 15. yy.`da kullanılan makamlardan oluşturulan Seyr-i Nâtık örneğinin viyolonsel öğretiminde kullanılabilirliğinin değerlendirilmesi.

Abstract

Türk müziğinde viyolonsel icracılığı, Tanbûrî Cemil Bey ve Mesut Cemil Bey ile başlayan yüz yıllık bir tarihi sürece sahiptir. Türk Mûsikîsinde viyolonselin sadece eşlik sazı olarak kullanılması nedeni ile gerek icracılığı, gerekse eğitim - öğretimi üzerine yeterli çalışmalar yapılamamış, materyaller oluşturulamamıştır. Bu çalışma: viyolonsel icracılığı için gereken materyallerin eksikliği göz önünde bulundurularak, viyolonsel eğitimine ve öğretimine katkı sağlamak amacıyla yapılmıştır. Çalışmada iki temel dayanak belirlenmiştir. Birincisi: 15. yüzyıl edvâr ve kaynaklarındaki makamlar, ikincisi: bestelenmiş Seyr-i Nâtık örnekleridir. Çalışmada yöntem olarak: kaynak tarama, eser analizi, anket görüşme tekniği yöntemleri kullanılmıştır. 15. yy.'da ulaşılabilen Türk mûsikîsi edvâr ve kaynakları nelerdir? Türk müziğinde 15. yy.'da kullanılan 50 makamın kronolojik dağılımı nasıldır? Seyr-i Nâtık bestesinde kullanılan 50 makamın 15. yy.'daki edvâr ve kaynaklarındaki nazarî anlatımları nasıldır? Viyolonsel öğretiminde kullanılacak olan 50 makamdan oluşturulan Seyr-i Nâtık örneği nasıldır? Oluşturulan Seyr-i Nâtık bestesinin viyolonsel öğretiminde kullanılabilirliğine ilişkin uzman görüşleri nasıldır? alt problemlerine cevap aranmıştır. Araştırmanın evrenini 13.yüzyıldan 21. yy.'a kadar edvâr ve kaynaklarda varlığını sürdürmüş olan 204 adet makam, örneklemini ise 15. yy.'daki edvâr ve kaynaklarında kullanılan 50 adet makam oluşturmuştur. Kullanılan makamlar günümüze ulaşan eserlerin adedine göre belirlenmiş olup Seyr-i Nâtık formunun en fazla 50 makamdan meydana gelmesi nedeniyle oluşturulan örnek Seyr-i Natık 50 adet makam ile sınırlandırılmıştır. 15. yüzyıl edvâr ve kaynaklarındaki makam anlatımları ve örnek eser bulgularına göre Türk müziği viyolonsel icrâsı için, Seyr-i Natık formu'nda örnek eser oluşturulmuş, eserin eğitim- öğretimde uygulanabilirliği uzman görüşleri ile değerlendirilmiş, çalışmanın sonucunda, Türk Müziği viyolonsel eğitimi ve öğretiminde, makam geleneğine bağlı materyal oluşturulmasının gerekliliğine ve önemine vurgu yapılmıştır.Anahtar Kelimeler : 15. yy., 15. yy., müzik, mûsikî, edvâr, edvar, makam, makâm, Seyri Nâtık, Türk, viyolonsel, viyolonsel, kompozisyon, aksak semai.

Cello music performers in Turkey has a long history of hundred years beginning with Tanbûrî Cemil Bey and Mesut Cemil Bey. Turkish music on the cello should only be used as a reason for the performer on the musical accompaniment, as well as education - has not done sufficient work on the teaching materials are not formed. This study: Considering the lack of necessary materials for the cello performer was conducted in order to contribute to the education and teaching cello. The two pillars have been identified in this study. First: the 15th century edvâr and maqams in the source, and the second: composed Seyr-i Nâtık are examples. The method used: literature, trace analysis, survey methods.15 interview technique. What are the sources of Turkish music and can be reached at the edvârs? How is Turkish music in the 15th century used the chronological distribution of the 50 maqams? What was the resources Edvâr 15th century Turkish music? What is the theoretical explanation of their resources from 15th century with 50 maqams Seyr-i Nâtık's compositions in the edvâr exemples? Created from 50 maqams to be used in teaching cello Seyr-i Natık's is an example of how? Created Seyr-i Natık composition of expert opinion regarding the usefulness of the training is how the cello? response to the sub-problems were sought. From the 13th century until the 21st century and 204 edvâr maqams which existed in the source, the universe of the study consisted of 50 maqams in the sample used in the 15th century edvâr and resources. The maqams used is determined based on the number of artifacts survived. Seyr-i Nâtık form of a maximum of 50 samples generated from the maqams because of the occurrence of things-i is also limited to 50 maqams. 15th century Turkish music for cello and execute dispersion according to sources in the maqams edvâr expression and finding examples of work, for example in the form Seyr-i Natiq work was created. In this work it was evaluated the applicability of the academic expert opinions.In conclusion, the Turkish cello music education and training, the need for the creation of the material depends on the authorities and emphasized the importance of tradition.Key Words : 15th century. 15. century., music, musical, edvâr, edvar, maqams, Seyri Nâtık, Turkey, cello, composition, aksak semai.