Son Osmanlı Mersiyehânı Sebilci Hüseyin (Okurlar) Efendi`nin bestelerindeki tavır özellikleri

Abstract

Hem Osmanlı hem de Cumhuriyet dönemi icrâcısı olan Sebilci Hüseyin Efendi, Türk Mûsikîsi'nde yer etmiş önemli bestekârlarımızdan birisidir. Tekke âdâbı ile yetişen, mûsikî bilgisini nota öğrenmeden meşk sistemi ile edinen Sebilci Hüseyin Efendi, Türk Din Mûsikîsi alanına, Allah (c.c) aşkı ve Peygamber (s.a.v) sevgisi konularını ihtivâ eden güfteler üzerine bestelediği ilâhiler ile katkı sağlamıştır. Bu çalışmamızda, Sebilci Hüseyin Efendi'nin Türk Mûsikîsi âsârına bıraktığı bestelerindeki tavır özelliklerini, ses kayıtları ve şu an hayatta olan talebelerinden istifâde ederek inceledik. Sebilci Hüseyin Efendi'nin bestelerindeki tavır özelliklerini; mânâ vurgularını ön plana çıkarmaya ve kendisindeki Allah (c.c) aşkı ve Peygamber (s.a.v) sevgisinin bestelerine olan etkisini güfte analizi ile açıklamaya çalıştık. Arûz veya hece vezni ile yazılmış güftelerin, eserlerinde prozodiye uygun olarak işlenişini örneklerle göstermeye çalıştık. Bestelerinde tercih ettiği makâmların ezgi analizini yaparak, kendine özgü seyirlerle örneklendirmeye çalıştık. Ayrıca tavrının anlaşılmasında büyük önem taşıyan kişisel motif ve cümleleri, sıklıkla kullandığı müzikal unsurları da irdeledik. Analizlerini yaptığımız 44 kaydın tamamında arşivlerde yer alan notaları usul kullanımı açısından tekrar ele aldık. Usûlleri hatalı olan eserleri, tespit ettiğimiz usûller ile tekrar yazdık. Zâkirbaşı olması sebebiyle, bestelerinde uyguladığı usullerin çoğunlukla sofyân ve düyek olduğunu tespit ettik. Çalışmamızda evrenimiz; Sebilci Hüseyin Efendi'nin Dini Mûsikî formlarındaki eserleri, örneklemimiz; Sebilci Hüseyin Efendi'ye âit ulaşılabilen bestelerinin 44 adet ses kaydı olmuştur. Sebilci Hüseyin Efendi'nin Türk Din Mûsikîsi repertuarına kazandırdığı bestelerinin tasnif edilmesi, kendi icrâsından notaya alınarak icracılığının anlaşılması, icrâ tavrının ve eserlerinin analizi ile Türk Mûsikîsi alanına ve icrâcılarına katkı sağlaması bakımından çalışmamız önem arz etmektedir. Ayrıca tez ekinde Sebilci Hüseyin Efendi'nin bestelerinin ses kayıtları mevcuttur.Anahtar Kelimeler : Sebilci, tavır, ilâhi, zakirbaşı, tekke, meşk

Sebilci Hüseyin Efendi who lived in priod of both Ottoman and The Turkish republic is one of our important far-famed commposers. Sebilci Hüseyin Efendi who grew with the lodge system, learned music without written music, contributed Turkkish Religious Music area with works for Turkish Music works about love of God and Prophet (p.b.u.h.) liking. We studied singing style of Sebilci Hüseyin Efendi's works utilizing from his students who are alive. We tried to explain to take a back seat emphasising on the meaning and effect love of God and Prophet liking on his Works with the lyric analyses. We tried to exhibit wit the samples lyrics which was written with aruz and with syllabic meter the processing in accordance with the prosody. We tried to exemplify by the analysis of the authorities prefer melodies in his composing, the distinctive looking we examined the musical elements. Also we examined the musical elements that he used frequently, personal motives and phrases of great importance in understanding the attitude as well. We have discussed again that we analyzed all of 44 works in music archives in terms of using rhythm. We wrote true rhythms sagain which are false. We fixed the rhythms was sofyan and düyek using in his due to the Zâkirbaşı. Our universe is Sebilc Hüseyin works in forms of Religious music and our sample is 44 accessible oudio records of his works. Our study has importace in terms of labelling his works that he contributed to The Türkish Religious repertoire, understanding of his performing writing notes from his own singing, analysis of singing style and and his works and contributing to the Turkish Music and the other performers.Key Words : Sebilci, singing style, hymn, the zakirbasi, lodge, practicing music