Kuş motifinin örme tekstil tasarımında uygulanması

Abstract

Toplumlar gelenek-görenek ve inançlarını, kişilerin duygularını ve mesajlarını iletmede yaşamı ve doğayı üsluplaştırarak, stilize ederek iletişimsel değeri olan motifleri ortaya çıkarmıştır. Kültür alışverişinin milliyet ve sınırı yoktur. Her Millet, ilişkide bulunduğu diğer milletlerle kültür alışverişinde bulunur. Kültürlerimiz de dünden bugüne gelen medeniyetlerin miras kalıntılarıdır. Anadolu'da ve dünyanın diğer bölgelerinde kurulmuş birçok medeniyetin dini ve sosyal yaşantısı içinde kuş motifi, kültürel bir değer, bir sembol (rumuz, timsal, simge) olarak önemli bir yere sahiptir. Bilim, bilgelik, güzellik, bereket, kuvvet gibi kavramların simgesi olarak özdeşleşen Zümrüd-ü anka, kültürümüzde önemli bir yere sahip olan ve geleneksel el sanatlarımızda sıklıkla konu edilen bir motif olması, çalışma konusunun belirlenmesinde etkili olmuştur. Araştırmada, Zümrüd-ü anka konulu özgün örme tekstil tasarımların oluşturulması, bu önemli motifimizin tanıtılması ile yeni kullanım alanları sağlayacak ve bu sembolün kaybolmayarak niteliğini devam ettirecek olması amaçlanmıştır.Araştırma yönteminde tarama modeli kullanılmıştır. Türk mitolojisinde kullanılan kuş motifi araştırmanın evrenini oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise mitolojinin efsanevi kuşu Zümrüd-ü anka'dır. Tüm bulguların değerlendirilmesi sonucunda; Zümrüd-ü anka kuşu, çok geniş bilgi ve hünerlere sahip, şifa verici özelliğiyle, kalenderlik ve kanaatkarlık sembolleriyle efsanelerde karşımıza çıkmaktadır. Araştırmanın ana amacı doğrultusunda zümrdü-ü anka konulu oluşturulan örme tekstil tasarımlarında ve üretimi gerçekleştirilen ürünlerde; özgünlük, çağdaş, estetik değer ve üretime uygunluk bağlamında başarılı sonuçlar elde edilmiştir. Zümrüd-ü anka kuşu ve kuş motifinden esinlenerek 17 adet örme tekstil tasarımları photoshop ve illustrator programlarında tasarlanmıştır. Bu tasarımlardan 4 tanesi seçilerek 4 farklı yüzey üretilmiştir. Üretilen 4 farklı yüzey ile ürünler elde edilmiştir.Anahtar Kelimeler : Kuş, Zümrüd-ü Anka, Örme, Tasarım, Mitoloji

Societies have created motifs that have communicative values by stylizing life and nature at conveying tradition-customs and beliefs, people's feelings and messages. Cultural exchange has no nationality or limit. Every nation has cultural exchanges with other nations that it is associated with. Our cultures are the heritage of the civilizations that came from past to the present day. Within the religious and social life of many civilizations established in Anatolia and other parts of the world, birds have an important place as a motif, a cultural value, a symbol (nickname, example, sign). The Phoenix which has been identified as a symbol of concepts such as science, wisdom, beauty, fertility, and force, has an important place in our culture and is frequently mentioned in traditional handicrafts. This situation was influential in determining the issue of this study. In this research, it is aimed to create original knitted textile designs with the theme of Phoenix which will provide new areas of use after the presentation of this important motif, and continue to exist without disappearing. The screening model was used as the research method. The bird motif used in the Turkish mythology constitutes the universe of the research. Furthermore, the sample of the research is mythology's legendary bird Phoenix. As a result of all the findings; it is seen that Phoenix with its vast knowledge, skills and healing talent, and its being symbols of modesty and austerity shows up in the legends. In line with the aim of the research, successful results were obtained in the knitted textile designs which are designed and created with the theme of Phoenix in the context of originality, contemporary, aesthetic value and production convenience. 17 knitted textile designs which were inspired by Phoenix and bird motifs were created in Photoshop and the Illustrator programmes. Four of these designs were selected and four different surfaces were produced. Products were created with 4 different surfaces produced.Key Words : Bird, Phoenix, Knitted, Desings, Mythology