Haydar Tatlıyay ve Sadi Işılay` ın keman icralarının tahlili

Abstract

20. yüzyıl Türk müzik tarihinde hem bestekârlığı hem de keman icracılığı bakımından önemli bir yeri olan Haydar Tatlıyay (1890-1963) ve Sadi Işılay (1899-1969), icra tavırları ile kendilerinden sonraki keman icracılarını etkileyerek ekol olmuşlardır. Dönemin diğer keman üstatlarından makam anlayışı ve keman icrasında kullanmış oldukları teknikler açısından farklılık göstermektedirler. Bu araştırmada, Haydar Tatlıyay ve Sadi Işılay'ın bestelenmiş eser icralarındaki tavır özellikleri tespit edilerek söz konusu farklılığın ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Haydar Tatlıyay' ın icra etmiş olduğu farklı formlardaki 11 adet bestelenmiş eser icrası ile Sadi Işılay' ın icra etmiş olduğu farklı formlardaki 13 adet bestelenmiş eser icrası araştırmanın evrenini oluşturmaktadır. Bahsi geçen 24 adet bestelenmiş eser icraları Haydar Tatlıyay ve Sadi Işılay' ın icra etmiş olduğu biçimiyle notaya alınarak TRT repertuvarındaki nüsha ile karşılaştırılmıştır. Haydar Tatlıyay ve Sadi Işılay' ın icra özellikleri süsleme teknikleri, ilave notalar, tartım değişiklikleri, yay teknikleri ve müzikal ifade unsurları basamakları doğrultusunda tahlil edilmiştir. Haydar Tatlıyay' ın icrasında en fazla glissando süsleme tekniği ve detache yay tekniğini kullanmış olduğu tespit edilirken, Sadi Işılay' ın icrasında en fazla çarpma süsleme tekniği ve legato yay tekniğini kullanmış olduğu tespit edilmiştir. Buna göre, Türk müziği icrası için büyük öneme sahip tavır kazanımının gerçekleştirilebilmesi için icracılar tarafından Haydar Tatlıyay ve Sadi Işılay'ın sıklıkla dinlenilmesi önerilmiştir.

Sadi Işılay (1899-1969) and Haydar Tatlıyay (1890-1963), who have an important role in terms of both composition and violin performance in 20th century Turkish music history, have become a school with their performance manners by affecting the violin performers following them.They show differences from the other violin masters of the period in terms of understanding of makam and techniques that they used in playing violin. In this study, showing this pointed difference by determining Sadi Işılay's and Haydar Tatlıyay's manner features in saz semai performance was aimed. Accordingly, screening model was conducted in the study. Performance of 11 composed works that were performed by Haydar Tatlıyay in different forms and performance of 13 composed works that were performed by Sadi Işılay in different forms constitute the sample of the study. Those performances of 24 composed works were compared with copies in TRT repertoire by notating the works with the forms performed. Sadi Işılay's and Haydar Tatlıyay's performance characteristics were investigated with regard to decoration techniques, additional notes, rhythm differences, string techniques and steps of musical expression elements. It was determined that Haydar Tatlıyay used glissando decoration techniques and detache string techniques the most in his performance while it was determined that Sadi Işılay used strike decoration techniques and legato string techniques the most in his performance. Therefore, it is suggested that Sadi Işılay and Haydar Tatlıyay are to be often listened by performers in order to be able to be realized the manner acquisition which has crucial importance for the performance of Turkish music.