Dilsiz kavalın akustik açıdan incelenmesi

Abstract

Türk müziği çalgılarının, konservatuvarlara ve müzik öğretmeni yetiştiren programlara dahil edilmesi, çalgıların üretimi ve eğitimiyle ilgili yöntem tartışmalarını da beraberinde getirmiştir. Dolayısıyla çalgıların yapı malzemeleri, yapım teknikleri, ölçüleri ve eğitimiyle ilgili konular da ilgi odağı haline gelmiştir. Çalgı üretimi ve eğitimi alanında birlik sağlanabilmesi için yapılan çalışmalardan biriside dilsiz kavallar üzerinedir. Ancak kavalla ilgili olarak yapılan bu çalışmalarda çalgının üretiminde ve eğitiminde birlik sağlanması için çalgının yapısını, çalgıda ses oluşumuna etki eden unsurları ve çalgının akustik özelliklerini ortaya koyan örneklere rastlanmamaktadır. Bu nedenle, bu tez çalışmasında çalgıda ses oluşumuna etki eden unsurlar ve çalgının akustik özellikleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmada öncelikle, malzeme çeşitliliği, iç çap, dış çap, cin delikleri ve perde delik çapları gibi çeşitli değişkenler göz önünde bulundurularak bu özelliklere haiz kavallar üretilerek değişkenler sabitlenmiş ve akustik ölçüm metotları kullanılarak ortaya çıkan ses, kayıt altına alınmıştır. Daha sonra, farklı üfleme açıları ve üfleme şiddetleri arasındaki değişim, anemometre ve bilgisayar kayıt tekniği ile incelenerek spektrum analizleri yapılmıştır. Ulaşılan bulgulara göre; kaval yapımında, iç çap ve dış çaptaki değişimin, perdeden çıkan sese doğrudan etki ettiği, ayrıca cin delikleri açılmış kavallardan elde edilen armoniklerin ideale en yakın sonuçları ürettiği belirlenmiştir. İcra sırasında oluşan üfleme açısı ve üfleme şiddetindeki değişimlerin, çalgıdan elde edilen frekansların yanı sıra çalgının tınısı üzerinde de değişiklikler yarattığı gözlemlenmiştir. Sonuç olarak, ses üretimine etki eden unsurların akustik analiz ile belirlendiği bu çalışmanın, eğitimde ve profesyonel çalgı topluluklarındaki dilsiz kaval icrasında birlik sağlanabilmesi amacıyla, çalgı üretim teknikleri üzerine yapılacak olan standardizasyon çalışmalarına da katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

The inclusion of Turkish musical instruments into the curricula of conservatories and music education schools has brought the discussion of this instrument's education into the foreground. Such changes brought people's attention to instruments' materials, production techniques, measurements and how they can be used in education. By doing that, the focus of research has shifted to the material structure, production techniques and measures of the instruments. In its own cultural and environmental formations, the `kaval` (shepherd's Pipe) introduces variety in Turkish music which is supported by its variety found in the measurement of this specific instrument in Turkey. In this thesis study, standardization of the `kaval` is explored in terms of its possible production and use especially in music education. First, a variety of kavals were produced by using different materials and internal and external diameters of the holes were measured after which their sounds were recorded and analyzed by using acoustic measurement methods. Differing angles of blowing and velocity and the differences among these are analyzed by means of a computerized recording technique the result of which are studied through spectrum analyses. Results show that the change in internal and internal diameters affect the sound attained from the kaval. It was also found that those `direction holes` (Tr. Cin delikleri) help giving the sounds in terms of the most ideal harmonics. Furthermore, angles and velocity seem to affect the sound in terms of its frequency and tone. Results also show that the acoustic analyses used in the study to explain the sound production can be especially helpful when music education as a whole and the use of the instrument in professional instrument groups are considered. This study concludes that the standardization of the instrument can be processed at a higher level through such studies.