Orta Anadolu Abdalları`nın keman icrâ özelliklerinin tespiti ve kabak kemane`ye uyarlanması

Abstract

Türk Halk Müziği sözlü ve çalgısal icra bağlamında ele alındığında, müzik pratiklerinin yörelere göre şekillendiği göze çarpmaktadır. Sözlü icralar uzun hava ve kırık hava türlerinde, çalgısal icralar ise oyun havası türlerinde yörelerin ezgi karakterleri içerisindeki melodik ve ritmik motifler ile seslendirilmektedir. Yöreleri müzik pratikleri bakımından birbirinden ayıran özellikler içerisinde yerel ezgi karakterleri, icra şekilleri ve çalgı takımları bulunmakla birlikte, bazı çalgılar vardır ki ait olduğu yöre ezgilerinin tınılarıyla adeta bütünlük içerisindedir. Bu çalgılardan bir tanesi de kabak kemanedir. Günümüzde Türk Halk Müziği bünyesinde yer alan tüm yöre ezgilerinin seslendirildiği bir çalgı konumunda olmasına karşın, kabak kemane denildiğinde akla gelen ilk yer `Teke Yöresi`dir. Kabak kemane gibi yerel icra ve tını özelliklerini saklayan çalgıların dışında bir de gerek tınısı gerekse icra özellikleri bakımından girdiği her müzik türünde rahatlıkla yer bulan çalgılar vardır. Bunlardan bir tanesi, uluslararası boyutta tüm dünya müziklerine uyum sağlamasının yanı sıra Türk Müziği icralarının da vazgeçilmezleri arasında olan kemandır. Bu araştırmanın amacı, kabak kemanede Teke Yöresi haricinde Orta Anadolu Bölgesi ezgilerinin de icra şekillerini sağlamak suretiyle çalgının kullanım alanını genişletmek ve bu sayede yerel bir kimliği olan kabak kemaneye ulusal bir kimlik kazandırmaktır. Bu bağlamda, araştırmada fiziki özellikler bakımından benzerlik oranı fazla olan ve Orta Anadolu Abdal müzik geleneği içerisinde renk saz olarak kullanılan keman referans alınmıştır. Orta Anadolu Abdal müzik geleneği içerisinde kemanda kullanılan teknik ve tavır özelliklerini tespit etmek amacıyla, Kırşehir, Kırşehir ili Kaman ilçesi ve Kırıkkale ili Keskin ilçesinde ikâmet etmekte olan dört katılımcı ile çalışılmıştır. Katılımcıların keman icralarına ilişkin teknik ve tavır özelliklerini belirlemek amacıyla gözlem ve görüşme yöntemi kullanılmıştır. Bulgular ve yorum bölümünde, katılımcıların keman icra özelliklerine ilişkin yapmış oldukları benzer ve farklı pratikler ayrıntılı olarak yazılmıştır. Katılımcıların keman icra özelliklerine ilişkin tespit edilen pratiklerin kabak kemanede nasıl uygulanabileceğine ilişkin icra çalışmaları yapılmış, yapılan bu çalışmalar araştırma içerisinde görsel destekler kullanılarak ayrıntılı bir biçimde açıklanmıştır.

When the Turkish Folk Music is considered within the context of verbal and instrumental performance, it can be seen that the music practices are shaped according to the regions. The vocal performances are performed with umetered folk song and fragmented folk song types, while the instrumental performances are performed with melodic and rhythmic motifs in the melody characters of the regions in the traditional dance music types. Among the features that distinguish the regions from each other in terms of musical practices are local melody characters, performance forms and instrumental sets which are and there are some instruments which are almost in unison with the sounds of the local melodies to which they belong to. One of these instruments is a kabak kemane. Although it is in the position to be an instrument with which all the local melodies in the Turkish Folk Music are performed in our modern Day, the first place that comes to mind when kabak kemane is mentioned is `Teke Region`. Within this context, the kabak kemane still retains its identity as a local instrument without undergoing too many changes in terms of types of performances and timbre characteristics. There are also some musical instruments that can be used in different applications in the world music in terms of timbre as well as the performance characteristics, and these can easily be accommodated in every kind of music they enter. One of them is the violin which is an indispensable part of the Turkish music performances, as well as it adapts to all world music on the international scale. The aim of this research is to extend the area of usage of the kabak kemane by extending it to the Central Anatolia Region by encouraging the performances of the Central Anatolian Region melodies besides the Teke Region, in order to give a national identity to the kabak kemane which has a local identity. Within this context, the violin, which is used as a color saz (a traditional Turkish stringed instrument) within the Central Anatolian Abdal music tradition and which has a huge similarity in terms of physical characteristics, is used as a reference instrument. In order to determine the technical and attitude characteristics used in violin music tradition in the Central Anatolia Abdal music tradition, we carried out the research with four participants who are residing in Kırşehir province, in Kırşehir province Kaman district and in Kırıkkale province Keskin district. In order to determine the technical and attitude characteristics of the participants' violin performances observation and interviewing methods have been used. In the findings and interpretation section, the similar and different practices of the participant's violin performance characteristics have been written in detail. The exercises about how to apply the practices of the participant's violin performance features in the kabak kemane were made, and these works were explained in detail in the research by using visual aids.