Hakkı Derman`ın keman taksimlerinin tahlili ve bu tahliller doğrultusunda keman eğitiminde kullanılabilecek alıştırmaların oluşturulması

Abstract

Hakkı Derman (1907-1972), keman icrasında tavrıyla ekol olmuş, Türk Müziği icra üslubu ile kendisinden sonra gelen kemanileri teknik ve tavır özellikleri bakımından etkileyip yol göstermiş, yaptığı taksimlerle Türk Müziği taksim icrasına ve Türk Müziğinin gelişmesine katkıda bulunmuş önemli bir keman icracısıdır. Bu çalışmada, TRT keman sanatçısı Hakkı Derman'ın keman taksimlerinde kullanmış olduğu süsleme tekniklerinin, yay tekniklerinin, tartım özelliklerinin, sıklıkla kullanılan motiflerin, konum kullanımlarının tahlil edilmesi, bu tahlillerden yola çıkarak keman eğitiminde kullanılabilecek, Hakkı Derman'ın tavrını yansıtan alıştırmaların oluşturulması ve oluşturulan alıştırmaların uzman görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Araştırmada; Hakkı Derman'ın icra tavrı ortaya konulup, Derman'ın tavır özellikleri doğrultusunda alıştırmalar oluşturulduğundan, nitel araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini, çalışma evreninde yer alan 26 taksimden, seçkisiz olmayan örnekleme yöntemlerinden amaçlı örnekleme türü kullanılarak seçilen 12 taksim oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında literatür taraması, doküman incelemesi, arşiv taraması, anket teknikleri kullanılmıştır. Hakkı Derman'ın keman taksimleri notaya alınmış ve notaya alınan taksimler üzerinde kategorisel içerik analizi yapılmıştır. Derman'ın, tahlili yapılan 12 taksiminden hareketle, her taksim için süsleme tekniklerine, kişisel motif ve tartım özelliklerine ve tüm tavır özelliklerine yönelik 3'er tane, toplamda da 36 tane alıştırma oluşturulmuştur. Derman'ın, taksim tahlilleri doğrultusunda; En fazla çarpma süsleme tekniğini kullandığı, taksimde yer verdiği süsleme tekniklerini, tartım kalıplarını ve sıklıkla kullanılan motifleri genellikle legato yay tekniği ile icra ettiği tespit edilmiştir. Oluşturulan alıştırmaların uzman görüşleri doğrultusunda Hakkı Derman'ın icra tavrını yansıttığı ortaya konulmuştur. Derman'ın, tavrının kazanılabilmesi ve Türk Müziği keman icra üslubunun nasıl icra edileceği konusunda yol gösterici bir konuma sahip olması bakımından, Türk Müziği keman sanatçıları ve eğitimcileri tarafından örnek bir icracı olarak dikkate alınması gerektiği önerilmiştir.

Leading and influencing the executers following him in point of technical and manner specialities with his Turkish Music style, Hakkı Derman being an ecole with his manner in violin execution is an important violin executer who contributes Turkish Music (taqsim) improvization execution and developing process of Turkish Music with his improvizations. In this work, it was aimed to make analysis of ornament techniques, string techniques, rhythm features, personal motives and positions used in Hakkı Derman's (1907-1972) taqsims, and it was aimed to make exercises starting from this point,reflecting Hakkı Derman's manner, with the aim of using violin education.and it was aimed to consideration these exercises in the direction of expert opinions, In this research, general survey model being one of the qualitative research metods was used to reveal Hakkı Derman's manner and to make exercises reflecting Derman's manner specialities. 12 taqsims constituting the sample of this work were chosen, seperating out target population of the study, 26 taqsims, with the of purposive sampling method being one of the not random sampling methods. Literature search, document review, archive scanning and survey techniques were used to collect datas. Violin taqsims of Hakkı Derman were dictated and content analysis method was maked on dictated taqsims. About ornament techniques, personal motives and rhythm features and about all manner specialities of Hakkı Derman's violin taqsims, three for each taqsim, totally 36 exercises were created with the reference of analysed 12 taqsims. In the direction of analysed taqsims it was detected Derman mostly used grace note ornament technique and he executed the rhythm clusters and personal motives with legato string technique. Created exercises were presented experts appraisal, in this direction it was determined the exercises reflect manner of Hakkı Derman. To obtain his violin execution manner and in point of his loadstar role about how can be executed Turkish Music violin execution manner it was suggested to Turkish Music executers and educators to consider Derman's manner.