Bedeni ve modeli değiştirilebilen modüler giysilere yönelik tüketici eğilimleri analizi

Abstract

21. yüzyılın ikinci yarısı ile birlikte ekonomik ve teknolojik gelişmeler ile insanların hayat standartlarındaki yükselmeler kendisine verilenle yetinmeyen, aksine kişisel ihtiyaçlarının bireysel olarak karşılanmasını bekleyen yeni bir tüketici profilinin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu nedenle üreticiler artan kişisel talepleri karşılamaya yönelik yöntem ve teknikler üzerine yoğunlaşmışlardır. Bu yöntemlerden bir tanesi de Piller tarafından `Ürün ya da hizmet özelliklerinin müşterinin istek ve ihtiyaçlarına yönelik olarak değiştirilmesi` olarak tanımlanan kitlesel bireyselleştirme (Mass Customization) yöntemidir. Kitlesel bireyselleştirme literatürü incelendiğinde modülerlik önemli bireyselleştirme yöntemi olarak karşımıza çıkmaktadır. Tüketicilerin zaman içerisinde değişen istek ve ihtiyaçlarının ürün üzerindeki modüllerin değiştirilmesi ile karşılanması prensibine dayanan modülerlik günümüzde pek çok sektörde rekabet avantajı yaratmak için kullanılmaktadır.Bu çalışma, ` Kitlesel bireyselleştirme yöntemlerinden modülerliğin beden ve model değişimine elverişli giysi tasarımlarında kullanılma olanakları ve tüketicilerin dâhil oldukları bireysel yenilikçilik gruplarına göre geliştirilen tasarımları algılamaları nasıldır?` problemi üzerine yapılandırılmıştır. Bu doğrultuda, beden ve model değişimine uyumlu giysiler ve model özellikleri belirlenerek tasarımlar gerçekleştirilmiş, kalıp özellikleri tanımlanmış, modül montajlarına yönelik denemeler yapılmış, montajda kullanılacak en uygun malzeme ve yöntemlere karar verilmiş, prototip çalışmaları farklı vücut özelliklerine sahip kullanıcılar üzerinde prova edilmiş, provalarda elde edilen görseller uzmanlara gösterilerek değerlendirme formları ile beden giysi uyumuna yönelik görüşleri alınmıştır. Uzmanlar tarafından onaylanan prototip çalışmalar doğrultusunda model uygulamaları yapılarak nihai örnek ürünler üretilmiştir. Bu ürünler, farklı beden ölçülerine sahip kullanıcılara giydirilerek video çekimi gerçekleştirilmiş ve demografik özelliklerin, bireysel yenilikçilik durumlarının, geliştirilen tasarımlara yönelik algıların saptanmasına yönelik hazırlanan ölçeğin katılımcılara uygulanması sırasında izletilmiştir. 521 kadın moda tüketicisine uygulanan anketin SPSS analizi sonucunda, bireysel yenilikçilik grupları ile geliştirilen tasarımlara yönelik algılar arasında anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır. Araştırma verilerine göre kadın moda tüketicilerinin yenilikçilik düzeyleri arttıkça, geliştirilen tasarımları daha orijinal, daha anlamlı, daha prestijli, tatmin düzeyi daha yüksek, daha faydalı, sürdürülebilirlik açısından daha anlamlı bulmaktadırlar. Aynı zamanda kadın moda tüketicilerinin yenilikçilik düzeyleri yükseldikçe geliştirilen tasarımları kullanma-satın alma eğilimlerinin de yükseldiği araştırmanın diğer bulgularındandır. Ayrıca bazı demografik özelliklerin kadın moda tüketicilerinin yenilikçilik düzeylerini etkilediği araştırmanın diğer sonuçlarındandır. Örneğin eğitim düzeyi ile kadın moda tüketicilerinin yenilikçilik durumları arasında anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Veri analizlerine göre eğitim düzeyi arttıkça katılımcıların yenilikçilik seviyesi de artmaktadır. Araştırmada her bir bireysel yenilikçilik grubunun geliştirilen tasarımlara yönelik algılarını demografik özelliklerin etkileme durumları da saptanmaya çalışılmıştır. Örnek olarak, erken benimseyenler grubuna dahil olan kadın moda tüketicilerinin aylık kazançlarının geliştirilen tasarımları orijinallik açısından değerlendirmesinde etkili olduğu, yine aynı gruba dahil olan ve İstanbul'da yaşayan kadın moda tüketicilerinin diğer illerde yaşayanlara göre geliştirilen tasarımları daha az faydalı bulduğu araştırma sonucunda ortaya çıkmıştır.

The economic and technological developments in the second half of the 21th century and significant increase on the life standards created a consumer profile who is not satisfied with what is offered to them and who is in the need of the individual satisfaction on their needs. That is the reason why manufacturers are focused on the methods and techniques towards meeting the increasing needs of individuals. One of the mentioned methods is named as `Mass Customization` described by Pilleras `Adaptation of the specification of a product or service according to the consumers' desires and needs. Modularity appears as one of the important customization methods examining mass customization literature. Modularity, which enables meeting the changing consumer desires and needs by changing the module placed on the product, is used in many sectors in order to create competitive advantage.The main approach of this study is; `Usage of modularity, as being one of the mass customization methods, on apparel designs in order to change size and model and what are the consumer perceptions on developed products according to their groups on individual innovation groups?`. With this respect, adaptable apparels to change of size and model were designed and their model specifications were determined and pattern specialties were described. Experiments on module assembling were implemented. Most suitable materials and methods in assembling were determined. Prototypes were tried on different users with different sizes and visuals of the implementation were presented to the experts in order to receive their opinions with evaluation forms on body apparel accordance. With the approval of the experts and prototypes, models were implemented and final products were produced. Products in question were put on by different sized users and filmed. Short film produced were show during the implementation of the survey to measure the demographic specifications, individual innovation classes and determination of the perceptions towards the developed designs. According to the SPSS analysis of the survey implemented to 521 women fashion consumer, it is stated that perceptions of developed designs are significantly related to the individual innovation groups. According to the research results, the increase in the level of the innovation, women fashion consumers find the developed designs more original, more meaningful, more prestigious, more hedonic, more beneficial and more sustainable. On the other hand as the level of innovation increase, the perception on usage-buying of the designed products increases. Another finding of the research is the effect of the demographic specialties on the innovation levels of the women fashion consumers. For instance it is determined that there is a significant relation between the level of education and the innovation level of women fashion consumers. According to the data analysis as the level of education increases, level of innovation scales up. In the research, demographic effects on each individual innovation groups' perception on the developed products were tried to be determined. For instance, income level of women fashion consumers from early adopters group effects the perception of the developed designs from the originality perspective. The woman fashion consumers from the same group but who live in Istanbul finds the developed designs less beneficial compare to the ones who live in other cities.