Ülker Muncuk Müzesinde bulunan Kenan Özbel kataloğundaki ilave iplikle desenlendirilmiş kumaşların analizi ve deneysel dokumalar

Abstract

Dokuma sanatı dünyanın her yerinde farklı zamanlar farklı teknik ve malzemeler ile gelişim göstermiştir. Zaman içerisinde kumaşları süsleme ihtiyacı ile ilave iplik desenli teknikleri geliştirilmiştir. İlave iplik desenli dokumaların Anadolu'da en yoğun şekilde on sekizinci ve on dokuzuncu yüzyıl örneklerinde görülmüştür. Prof. Kenan Özbel koleksiyonunda bu örneklere rastlamak mümkündür. Özbel 1950'li yılların başında Anadolu'da bulunan kumaşları toplayarak koleksiyon haline getirmiştir. Bu koleksiyonlar çeşitli müzelere bağışlanmıştır. Bu müzelerden birisi de Ülker Muncuk Müzesi'dir. Araştırmanın amacı Özbel koleksiyonunda ilave iplikle desenlendirilmiş kumaşların teknik özelliklerini belirlemek, uygulanabilir bir kılavuz ile yeni üretimler için esin kaynağı oluşturmaktır. Araştırmada tarama, betimleme ve deneysel araştırma modelleri kullanılmıştır. Çalışmanın ilk aşamasında tarama modeli ile konunun temellendirilmesi için yazılı kaynaklar araştırılmıştır. Yazılı kaynaklardaki bilgiler Özbel koleksiyonundan elde edilen tablo verileri ile karşılaştırılarak yorumlanmıştır. İkinci aşamada, betimleme araştırma modeli ile koleksiyondaki örneklerin teknik analizleri yapılmıştır. Araştırma sonucunda, Selimiye, kutnu, abani, hata-i, tafta ve car gibi kumaşların ilave iplikle desenlendirilmiş dokumalar olduğu belirlenmiştir. Araştırmanın üçüncü ve son aşamasında ise dokuma teknikleri ve hammaddeler ile deneysel araştırma gerçekleştirilmiştir. Koku teması üzerinden on iki tane eskiz hazırlanmış, aralarından seçilen altı örnek dokunmuştur. Çalışmada ayrıca yazılı kaynaklarda terim ve kavram karmaşalarını gidermek amacıyla dokuma yapıları ile ilgili çalışmalar yapılarak önerilerde bulunulmuştur.

The art of weaving has developed with different techniques and materials at different times all over the world. Supplementary yarn techniques have been developed with the need to decorate fabrics in time. Supplementary yarn techniques were seen in Anatolia in the most intense eighteenth and nineteenth century samples. These examples can be found in Professor Kenan Ozbel's collection. In the early 1950s, Ozbel collected the fabrics in Anatolia and made them a collection. These collections were donated to various museums. One of these museums is Ulker Muncuk Museum. The aim of the study is to determine the technical properties of the woven fabrics with supplementary yarn in Ozbel collection and to create a source of inspiration for new productions with a practical guide.In this study, survey, descriptive and experimental research models were used. In the first phase of the study, the literature was searched for basing the subject with the survey model. The information in the literature is interpreted by comparing with the data obtained from Ozbel collection. In the second stage, technical analyzes of the samples in the collection were made with the descriptive research model. As a result of the research, it was determined that fabrics such as Selimiye, kutnu, abani, hata-i, tafta and car were additional supplementary yarn techniques. In the third and last stage of the study, we performed experimental research with weaving techniques and raw materials. Twelve sketches were prepared on the theme of smell, six samples were selected from them were weaved. In addition, in order to eliminate the terms and concept complexes in the literature, studies have been done on weaving structures and suggestions have been made.