Kilim koruma ve onarım ilkeleri, meslek analizi ve uygulanabilirliği

Abstract

Araştırma konusu olarak, kilim bakım, koruma ve onarım ilkeleri, meslek analizlerinin hazırlanması ve uygulama çalışmaları ele alınmıştır. İlke ve meslek analizlerinin hazırlanması için yapılan incelemeler sonucunda bilimsel araştırma projesi (BAP) desteği ile Sanat ve Tasarım Fakültesi bünyesinde bir laboratuvar kurulmuştur. Kurulan laboratuvarda hassas ve öngörülebilir müdahalelerin yapılacağı bir yıkama düzeneği tasarlanarak prototipi üretilmiştir. Çalışma kapsamında koruyucu müdahalelerin yapılacağı özel bir koleksiyona ait 7 adet kilim seçilmiştir. Temin edilen kilim örnekleri üzerinde koruma, bakım, saklama ve sergileme yöntemleri uygulanmıştır.Özellikle Türk kültür sanatımızın en önemli unsurlarından olan kilimlerin yapıları gereği zamana ve ortam şartlarına karşı yenik düşmesi, bu kültürün devamlılığı bakımından sorun teşkil etmektedir. Bu nedenle, kilim bakım ve koruma işlemleri bilimsel bir yaklaşımla ele alınmış inceleme formları hazırlanarak belgeleme çalışmaları yapılmıştır. Çalışma kapsamına alınan kilimlerde yoğun doku, lif ve renk kayıpları görülmüştür. Her eser için kimlik ve inceleme formları hazırlanarak, dokumaya mümkün olan en az müdahale ile uygun bakım, koruma, temizlik, saklama ve sergileme işlemleri yapılmıştır. İşlemlerin her aşamasında işlem öncesi ve sonrası renk ölçümleri yapılmıştır. Her kilimden işlem öncesi ve sonrası mikroskobik görüntüler alınarak tüm aşamalar kayıt altına alınmış, her esere ait envanter dosyası oluşturulmuştur. Yapılan çalışmaların her aşaması işlem basamakları halinde hazırlanarak bu konuda bilimsel eksikliği hissedilen meslek analizi dokümanları oluşturulmuştur. Yapılan uygulama, meslek analizi, genel olarak kabul gören koruma ve onarım tüzük, kanun ve yönergeleri incelenerek dokumaları kapsayıcı koruma ve onarım ilkeleri hazırlanmıştır

This study focuses on the principles of kilim care, protection and repair, while carrying out a job analysis and examining its application. Following a research to identify the above principles and the carrying out of a job analysis, a laboratory was set up within the Faculty of Arts and Design, with support from the Scientific Research Projects units. In this laboratory, a washing mechanism was designed to make sensitive and predictable interventions, and a prototype was produced. A sample of seven kilims, were selected from a private collection to be subjected to protective interventions. The protection, care, storage and presentation methods were applied to the obtained kilim samples.Kilims, which feature among Turkey's most important cultural artifacts, succumb to time and environmental conditions over time due to their structure, which represents a challenge for the continuity of this culture. The kilim care and protection treatments were applied in a present study with a scientific approach, examination forms were prepared and the entire process was documented. The kilims examined in the study were observed to have undergone a significant loss of texture, fiber and color. Identity and examination forms were prepared for each artifact, and proper care, protection, cleaning, storage and presentation treatments were applied, with the minimum amount of intervention possible. At every step of the process, color measurements were made prior to and after the application of a specific treatment. Microscopic images were taken from each kilim prior to and after the application of the treatments, and inventory files were created for each artifact. Every stage of the process was documented in the form of treatment steps, and job analysis documents were created, filling an important gap in the field. The care and protection principles for woven fabrics were prepared by examining the applied treatments, the created job analyses, and the widely accepted protection and repair laws, regulations and directions.