Gaziantep ili geleneksel kadın takılarının incelenmesi ve yeni tasarımlar

Abstract

Gaziantep ili çok zengin bir kültürel geçmişi ve kendisine has özellikleri olan bir şehirdir. Kuyumculuk mesleği bu bölgede oldukça gelişmiştir. Günümüzde gelenekselliğin yerine modern yönelişlerin ve teknolojinin alması el sanatları özelliği taşıyan takıların üretimini ve kullanımını etkilemektedir. Teknolojinin gelişmesi, üretimin artması ve şehir dışından kuyumculuk piyasasına birçok model girmesi ile birlikte yöresel takı çeşitleri kaybolmaya yüz tutmuş ve yeni nesil tarafından unutulmuştur. Gaziantep ili geleneksel kadın takılarının incelenmesi, yapım ve süsleme tekniklerini, bu takılarda kullanılan motif çeşitlerini araştırmak, belgelemek ve bu araştırmalar doğrultusunda yeni tasarımlar ortaya çıkarmak bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Araştırmada Gaziantep ili kuyumcu ustaları ve bu konuda bilgi sahibi olan kişilerle yapılan görüşmeler ve gözlem yardımı ile ortaya konan incelemeler, takıların teknik ve özelliklerini belirlemede yeterli olmuştur. Gaziantep'te çok çeşitli takı örnekleri bulunmaktadır. Erkekler, çocuklar ve hayvanlar için imal edilen çeşitli kullanım amaçlarına sahip aksesuarlar ve takıların yanında çoğunlukla kadınlar için imal edilen takılara rastlanmaktadır. Takılar incelendiğinde bütün ürünleri dönem ustalarının çok büyük bir ustalıkla işlediği gözlemlenmiştir. Genellikle birçok parçadan oluşan ince bir işçilikle birleştirilen yöreye özgü takılar oluşturulmuştur. El işçiliğinin ağırlıklı olduğu takılarda zaman zaman döküm ve pres teknikleri de kullanılmıştır. Araştırmaya konu olan Gaziantep kadın takıları yaklaşık 1700 – 2000 li yıllar arasındaki döneme rastlamakla birlikte, merkezde üretilip, çoğunlukla Gaziantep ilçe ve köylerinde kullanılmıştır. İncelenen örneklerin imalatında hammadde olarak daha çok, halkın alım gücüne ve bulunabilirliğe bağlı gümüş kullanılmıştır. Araştırmada karşılıklı görüşmelerde altın kullanılarak yapılan takıların olduğu ifade edilmiş fakat örneklerine rastlanmamıştır.

Gaziantep is a city with a rich cultural background and unique features. The profession of jewelery is highly developed in this region. Nowadays, instead of traditionalism, modern trends and technology affect the production and usage of handicraft jewelery. With the development of technology, increasing production and entering many models in the jewelry market from outside the city, the kinds of local jewelery began to disappear and was forgotten by the new generation. The subject of this study is to examine the traditional women's jewelery in Gaziantep, to research and document the techniques of construction and decoration, the motif types used in these jewelery and to reveal new designs in line with these researches. In the research, interviews conducted with jeweler masters of Gaziantep and people who have knowledge about this subject and the observations revealed with the help of observation were sufficient to determine the technical and properties of the jewelery. There are many kinds of jewelry in Gaziantep. In addition to the accessories and jewelry made for various purposes for men, children and animals; most of the products are made for women. When the jewelry was examined, it was observed that all the products were handled by masters with remarkable skill. Local jewelry that mostly consist of multiple pieces and made with a fine craftmanship were produced. In the making of mostly handcrafted jewelry, casting and pressing techniques were also used from time to time. Gaziantep's women's jewelry subject to the research coincided with the period between the years 1700-2000, mostly being used in Gaziantep's districts and villages. Silver was used in the manufacturing of the found samples, largely dependent on the availability and the purchasing power population. It is known from bilateral interviews that gold is also used, but it was not found in the samples.