Rastlantısallığın ve kontrol dışı değişimlerin özgün resimlere dönüşümü

Abstract

Bu araştırma ile; kuralların dışına çıkmaya çalışan anlayışlarla şekillenmeye başlayan modern sanatın, rastlantı faktörü çerçevesinde değerlendirilmesi amaçlanmıştır. 20. yüzyılın ortalarından sonra sanatsal yaratım sürecinin bilinçdışı etkilerinden faydalanmak isteyen sanatçıların, serbest çağrışım yolu ile spontan yapıda gerçekleşen eserler aracılığıyla kişilerin yaratıcılıklarını keşfetmesine yardımcı olduğu gibi onlara ilham vermeye de devam ettiği düşünülmüştür. Çalışmada; rastlantı kavramı ve onunla bağdaştırılan diğer nosyonlara Kavram Salkımı bölümünde yer verilmiş; rastlantısallığın, yaratıcılığın bir parçası haline geliş aşamaları ise `20. Yüzyıl Resim Sanatı İçerisinde Rastlantının İzleri` başlığı altında incelenmiştir. Zaman içerisinde beliren farklı sanatsal anlayışlara göre şekillenen rastlantı kavramı bunu kullanan bazı görüşler ışığında incelendikten sonra, bu kavramdan yararlanan yabancı ve yerli sanatçılardan örneklerle rastlantısal gelişimlerin ve kontrol dışı değişimlerin özgün tasarıma dönüşüm aşamaları ve sonuçları irdelenmiştir. Rastlantı ve sanat arasındaki ilişkiyi sorgulayan sanatçı görüşlerine değinildikten sonra tüm bakış açıları ve değerlendirmeler çerçevesinde sanatsal uygulama denemeleri yapılmıştır.

The purpose of this study is to evaluate the modern art which started to take shape with the insights trying to get out of the rules. The artists, who wanted to benefit from the unconscious effects of the artistic creation process after the middle of the 20th century, have been thought to continue to inspire people as well as help them to discover their creativity through works that took place spontaneously through free association. In the study; The concept of coincidence and other notions associated with it have been given in the Cluster of Concepts section; the stages of randomness becoming part of creativity has been examined under the title `Traces of Coincidence in Painting Art Century.` After examining the concept of coincidence, which is shaped according to different artistic perceptions in time, in the light of some opinions that use this concept, the stages and results of transformation of random developments and uncontrolled changes into original design have been examined with examples from foreign and domestic artists who benefit from this concept. After mentioning the views of the artist who questioned the relationship between chance and art, artistic practice attempts have been made within the framework of all points of view and evaluations.