Ankara ilinde dericilikle uğraşan iş yerlerinde kullanılan teknikler

Abstract

ÖZET Çağımızda hızla gelişen bilim ve teknolojinin, birey ve toplum yaşantısını büyük ölçüde etkilediği sosyal kurumların yapı ve fonksi yonlarını değiştirdiği bir gerçektir. Değişen ve gelişen bu ortamdan, eğitimin çeşitli kesimlerinde bazı yetersizlik ve dengesizlikler gö rülmektedir. Eğitim faaliyetlerinde başarı ve verimi etkileyen çeşit li faktörler sayılmakla beraber en önemlilerinden birisi eğitici per sonel olmaktadır. Türkiye'de Deri sanayiinin geçmişi çok eskilere dayanmasına rağ men uzun yıllar istenilen düzeye gelememiştir. 1970 lerden sonra dış ülkelerden taleplerin gelmesiyle ve ihracat imkanlarının artmasıyla bu sanayii dalı hızla gelişmeye başlamıştır. Buna paralel olarak da bu sanayide çalışan nitelikli elemana ihtiyaç artmıştır. Bu ihtiyacı karşılamak amacıyla girişimlerde bulunularak Pendik'te `Dericilik A raştırma ve Eğitim Enstütüsü`kurulmuştur. Daha sonra Deri Hazır Giyim Sanayiicileri Derneği ile Milli Eğitim Bakanlığı Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü arasında işbirliği koşullarını içeren bir protokol im zalanmıştır. Böylece 1982-1983 öğretim yılında Deri Meslek Lisesi açıl mıştır. Bu yönde en son çalışmalardan birisi ise İstanbul Üniversitesi ne bağlı Dericilik Yüksek Okulunun açılmasıdır. Araştırma deri işleri sanayiinde çalışanların eğitim düzeyleri ni, mesleki unvanlarını, kullandıkları araç-gereçleri ve deri işl erin de kullanılan teknikleri saptamak üzere yapılmıştır. Ayrıca aranılan mesleki niteliklerin neler olduğunun belirlenmesine de çalışılmıştır. Araştırma, bulgular sonucunda elde edinilen bilgiler doğrultusu da Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi Elsanatları Eğitimi Bö lümü Dekoratif Eşyalar ve, Çiçek Ana Sanat Dalından mezun olan öğrenci- 6768 lerin Deri Sanayiinde uzman olarak yer alıp alamı yac ağının tespiti a çısmdan önemlidir. Bilgi toplamak amacı ile başvurulan uzmanların ve Deri işleri sanayiindeki işyeri sahiplerinin görüşlerinin geçerli ve güvenilir ol duğu sayıltısı kabul edilmektedir. Deri işleri sanayiinde çalışan elemanların eğitim durumları incelendiğinde genelde ilkokul mezunu oldukları görülmüştür. Örnek grubuna alınan işyerlerinde çalışan ustalar aynı zamanda işyeri sahibidir. Usta, modelist ve kalıpçının görevi erinide yapmak tadır, modelist denilen eleman genelde sadece model seçer. Kalıpçının esas görevi, üretilecek çanta ve ayakkabının kalıplarını hazırlamak tır. Diğer bölümlerde ise elemanlar hangi görevi yapıyorlarsa o göre vin unvanı verilmektedir. Küçük kuruluşlarda bazı elemanları birkaç işi birden yapmak t aiır lar. Böyle durumlarda elemanın ana görevi ne ise o unvanla adlandırıl dığı gözlenmiştir. Deri işleri (çanta, ayakkabı) sanayiinde kesim ve dikim işlerin de çalışanlar kalfa ve çırak olarak adlandırılmaktadır. Deri işleri sanayiinin ihtiyaç duyduğu eleman, yetenekli işçidir. Kalıpçı, kesici ve makinacı elemanların görevleri çok önemlidir. Yapılan işin kalite sinin iyi olması, temelde, bu üç kişiye dayanmaktadır. Deri mamulleri, derinin özelliği nedeniyle tek tek kesimi gerek tirmektedir. Makinacı ve ayakçı beraber çalışmaktadır. Makinacmm yap tığı bir hatanın giderilmesi oldukça güçtür. Derinin pahalı bir ham madde olduğu düşünülürse, bir makinacıda gerekli niteliklerin bulunma sı daha da önem kazanmaktadır. Küçük işyerlerinde, gelişen sanayiye ayak uydurabilîıeis amacına yönelik sürdürülen imalatlar daha ziyarede insan gücü ve elbecerisine dayanmaktadır. Çünkü bu işyerlerinde genellikle eski model makina-teç- hizat kullanılmaktadır, Türkiye'de deri işleriyle ilgili çalışmaları bulunan kuruluşla rın tümünün incelenmesi sözkonusudur. Ancak araştırma süresi kısıtlı69 ol dışımdan Ankara ilindeki işyerleriyle sınırlı kalınmıştır. Konu ile ilgili veriler, Türkçe, İngilizce ve Almanca kaynak ların taranmasıyla, ayrıca beş sanaciye ve ayakkabı atelyesinde yapı lan incelemeler esas alınarak hazırlanan anket sorularına, Deri işle riyle uğraşan iş yerlerinin sahiplerinin (usta) vermiş oldukları ce vaplardan elde edilmiştir. Araştırmada veriler, istatistiksel yöntemlerle analiz edilmiş, elde edilen literatür bilgilerden ve bulgulardan yararlanılarak yorum lama yapılmış ve öneriler geliştirilmiştir.