Ankara`nın Altındağ, Çankaya, Keçiören, Mamak ve Yenimahalle ilçe merkezlerinde oturan yetişkin kadınların beden ölçüleri üzerinde bir araştırma

Abstract

102 VI. ÖZET Araştırma, yetişkin kadınların beden ölçülerinin ilçeden ilçeye farklı olup olmadığını, yaş, medeni durum ve doğum sayısının beden ölçülerine etkisini, hesapla bulunan yardımcı ölçülerin değerlerinin vücut üzerinden alınanlarla farklı olup olmadığını, araştırma kapsamına alman yetişkin kadınların beden ölçülerinin piyasada bulunan ve de yaygın olarak halk arasın da kullanılmakta olan bazı modellerdeki beden numaralarına (kodlarına) ait ölçülere uygulanabilirliğini, araştırmadan elde edilen sonuçlarla.eğitim ve öğretime katkıda bulunma, bu daldaki kaynak eksikliğinin giderilme sinde yararlı olma amacıyla planlanmıştır. Araştırma yöresi olarak Ankara, ilinin Altındağ, Çankaya, Keçiören, Mamak ve Yenimahalle ilçe merkezleri seçilmiş bizzat araştırmacı tarafından 1988 yılın da bu araştırma için özel olarak hazırlanmış, yaş medeni durum ve doğum sayısına, bütün boy uzunluğu, göğüs çevresi, bel çevresi, kalça çevresi, etek boyu, ceket boyu, kol boyu, bilek çevresi, omuz genişliği, koltuk. derinliği, arka uzunluk, kalça düşüklüğü, arka genişlik, koltuk genişliği, ön genişlik, göğüs yüksekliği, ön uzunluk kol çevresi, ölçülerini ihtiva eden ölçü formu ölçü alma kurallarına uygun olacak alınan ölçülerle doldurulmuş ve ilçeler itibariyle ayrı ayrı ilçeler ortalaması olarak değerlendirilmiştir.103 Değerlendirmede beden ölçülerine ait ilçeler ortalaması, varyanslar, ilçeler arası farklılıklar ve bu farklılıkların önemli olup olmadığı, hesapla bulunabilen yardımcı beden ölçülerinin vücut üzerinden alınan değerleri ile hesapla bulunan değerler arasındaki farklılıklar, yaş ve doğum sayısının beden ölçülerinden göğüs çevresi, bel çevresi ve kalça çevresine etkisi, piyasada bulunan bazı yerli ve yabancı kaynaklı modelli kalıpların beden numaralarına (kodlarına) ölçülerin uygunluğu ayrı ayrı araştırılmıştır. Araştırmaya alınan 500 yetişkin kadının bütün boy uzunlunun 155 cm-16 9 cm arasında değişmektedir. İlçeler arasında bütün boy uzunluğu ortalaması 160.21 ± 2.044 cm'dir. En düşük ortalama değer Altındağ ilçe sinde, (157.45 ± 0.473 cm) en yüksek ortalama değer de Mamak ilçesinde (163 ±0,601 cm) bulunmuştur. îlçeler arasında yapılan karşılaştırmada Yenimahalle-Keçiören, Yenimahalle-Çankaya ve Keçiören-Çankaya ilçeleri arasındaki farklılık istatistiki açıdan önemsiz olarak tesbit edilmiştir. Göğüs çevresi ölçülerinin 84 cm - 110 cm arasında yoğunlaştığı, ilçeler ortalamasının 95.17 4.145 cm, en düşük ortalama değerin Çankaya ilçesinde (90.35± 0.531)' en yüksek ortalama değerin Mamak ilçesinde (101. 33± 0,107) bulunduğu tesbit edilmiştir. İlçeler (arasında yapılan karşılaştırmada, Çankaya ilçesinde oturan yetişkin kadınların, Keçiören, Altındağ, Mamak ilçelerin de oturan kadınların göğüs çevresi ölçüleri arasındaki104. farklılık ile Yenimanalle ilçesinde oturanlarla Keçiören, /Altındağ ve Mamak ilçelerinde oturanlar arasındaki farklılık istatistiki olarak önemli, (P<0,01) Keçiören, Altındağ ilçeleri arasındaki farklılık ise istatistiki olarak önemsiz bulunmuştur. Bel çevresi ölçülerinin 68 cm -91 cm arasında yoğunlaştığı, ilçeler ortalamasının 78,54 ±6,060 cm, en düşük ortalama değerin Çankaya ilçesinde (72.02 ± 0,928) en yüksek ortalama değerin Mamak ilçesinde (87.63 ± 0,120) bulunduğu tesbit edilmiştir. İlçeler arası yapılan karşılaştırmada Çankaya ilçesinde oturan yetişkin kadınların Keçiören Altındağ ve Mamak ilçelerinde oturanların, Yenimanalle ve Keçiören ilçelerinde oturanlarla Altın dağ ve Mamak ilçelerinde oturanlar arasındaki farklılık, Altındağ ilçesinde oturanlar arasındaki farklılık istatistiki olarak önemlidir (P<0,01). Kalça çevresi ölçülerinin 90 cm - 113 cm arasın da yoğunlaştığı, ilçeler ortalamasının 103.70^4.775 cm, en düşük ortalama değerin Çankaya ilçesinde (98. 29 ± 0, 545 ) en yüksek ortalama değerin Mamak ilçesinde (110.15 ± 0,106) bulunduğu tesbit edilmiştir. İlçeler arası yapılan karşılaştırmada, Çankaya ve Yenimahalle ilçelerinde oturan yetişkin kadınların kalça çevresi ölçüleri arasındaki farklılık ile Keçiören ve Altındağ ilçelerinde oturanlarla Mamak ilçesinde oturanlar arasındaki farklılık istatistiki olarak önemsiz, bunların dışındaki ilçeler arasındaki farklılık önemlidir (P<0,01).10 5 Etek boyu ölçülerinin 63 cm - 78 cm arasında I yoğunlaştığı, ilçeler ortalamasının 67.58 ± 0,549 cm, en düşük ortalama değerin Çankaya ilçesinde (66.79 ± 0,547) en yüksek ortalama değerin Altındağ ilçesinde (68.20 ± 0,386) bulunduğu tesbit edilmiştir. Ceket boyu Ölçülerinin 5 9 cm - 70 cm arasında yoğunlaştığı ilçeler ortalamasının 65.46 ±2,074 cm, en düşük ortalama değerin Keçiören ilçesinde (62.64i 0,468) en yüksek ortalama değerin Yenimahalle ilçe sinde (67. 78 ± 0,444) bulunduğu tesbit edilmiştir. Kol uzunlukları ölçülerinin 49 cm - 60 cm arasında yoğunlaştığı, ilçeler ortalamasının 56.00± 2.076 cm, en düşük ortalama değerin Mamak ilçesinde (52.40 ± 0,206) en yüksek ortalama değerin Keçiören ilçesinde (57. 74 ± 0,261) bulunduğu tesbit edilmiştir. Bilek çevresi ölçülerinin 15 cm - 23 cm arasın da yoğunlaştığı, ilçeler ortalamasının 19.48 ±0,839 cm, en düşük ortalama değerin Yenimahalle ilçesinde (18. 12 ± 0,178) en yüksek ortalama değerin Mamak ilçe sinde (20.23 ± 0,522) bulunduğu tesbit edilmiştir. Omuz genişliği ölçülerinin 10 cm - 15 cm arasında yoğunlaştığı, ilçeler ortalamasının 13.22 ±0,152 cm, en düşük ortalama değerin Keçiören ilçesinde (13.08± 0,082) en yüksek ortalama değerin Altındağ ilçesinde (13. 38 ± 0,153) bulunduğu tesbit edilmiştir.106.'/ Koltuk derinliği ölçülerinin 16 cm - 24 cm arasında yoğunlaştığı, ilçeler ortalamasının 20.74 ±1,301 cm, en düşük ortalama değerin Mamak ilçesinde (18.60± 0,433) en yüksek ortalama değerin Yenimanalle ilçe sinde (21. 93± 0,247) bulunduğu tesbit edilmiştir. Arka uzunluk ölçülerinin 35 cm - 46 cm arasın da yoğunlaştığı, ilçeler ortalamasının 42.11± 1,701 cm, en düşük ortalama değerin Mamak ilçesinde, (39,45 ± 0,877) en yüksek ortalama değerin Altındağ ilçesinde (43.54 ± 0,288) bulunduğu tesbit edilmiştir. Kalça düşüklüğü ölçülerinin 18 cm - 23 cm arasında yoğunlaştığı, ilçeler ortalamasının 19.62 ± 0,677 cm, en düşük ortalama değerin Mamak ilçesinde, (18.52± 0,419) en yüksek ortalama değerin Yenimanalle ilçe sinde, (20,17± 0,153) bulunduğu tesbit edilmiştir. Arka genişlik ölçülerinin 38 cm - 49 cm arasın da yoğunlaştığı, ilçeler ortalamasının 38.22+ 2,129 cm, en düşük ortalama değerin Çankaya ilçesinde (36.50± 0,259) en yüksek ortalama değerin Keçiören ilçesinde, (41.86± 0,383) bulunduğu tesbit edilmiştir. Koltuk genişliği ölçülerinin 11 cm - 16 cm arasında yoğunlaştığı, ilçeler ortalamasının 12.39± 0,638 cm, en düşük ortalama değerin Yenimanalle ilçesinde (11.72±0,142) en yüksek ortalama değerin Mamak ilçe sinde (13.26±0,110) bulunduğu tesbit edilmiştir.107 Göğüs yükseklisi ölçülerinin 2 4 cm - 35 cm arasında yoğunlaştığı, ilçeler ortalamasının 28.10 ± 0,946 cm, en düşük ortalama değerin Çankaya ilçesin de, (26,64 ± 0,235) en yüksek ortalama değerin ^Altındağ ilçesinde (29.02±0,306) bulunduğu tesbit edilmiştir. ön uzunluk ölçülerinin 38 cm - 46 cm arasında yoğunlaştığı, ilçeler ortalamasının 42.70 ± 0,869 cm, en düşük ortalama değerin Yenimanalle ilçesinde (41.55+ 0,474) bulunduğu tesbit edilmiştir. Kol çevresi ölçülerinin 25 cm - 36 cm arasında yoğunlaştığı, ilçeler ortalamasının 31.19± 1,943 cm, en düşük;, ortalama değerin Çankaya ilçesinde, (29,01± 0,241) en yüksek ortalama değerin Keçiören ilçesinde (33.03± 0,440) bulunduğu tesbit edilmiştir. Yetişkin kadınların bazı kişisel özellikleri ve bu özelliklerinin esas beden ölçülerine etkileri; Araştırmaya alınan 500 yetişkin kadının yaşları 20-60 arasında değişmektedir. İlçeler arasında yaş ortalamasının 28.69± 6.11 olduğu en düşük ortalama değerin Yenimanalle ilçesinde (23.44±0,556) en yüksek ortalama değerin Mamak ilçesinde (35.46±11,37) bulunduğu tesbit edilmiştir. Yetişkin kadınların medeni durumlarına bakıldığında %51.60'ı (258'i) evli, %48,40'nm (242'si) bekar olup, evli bireylerin %82,95'inin (214'ü) doğum yaptığı, doğum sayılarının 1-13 arasında değiştiği, ilçeler108 arasında doğum ortalamasının 2,41± 0,061 olduğu, en düşük ortalama değerin Çankaya ilçesinde (165± 0,233) en yüksek ortalama değerin Mamak ilçesinde (3,94 ± 0,322) bulunduğu tesbit edilmiştir. Yetişkin kadınların beden ölçülerinin yaş ve doğum sayısı ile ilgili olup olmadığı korelasyon analizleri ile araştırılmış, doğum sayısı ile yaşın ilgili olduğu, doğum yapmanın beden ölçülerini değiştirdiği, bütün boy uzunluğunun yaş ve doğumla ilgili olmadığı, beden bel ve kalça çevresi ölçülerinin yaş ve doğum la arttığı tesbit edilmiştir. Araştırmaya alınan 500 yetişkin kadının hesaplanan yardımcı beden ölçüleri, vücut üzerinden alınan ölçülerden düşük olduğu, bu değerlerin birbirine intibak etmediği, özellikle koltuk derinliği, arka uzunluk, kalça düşüklüğü, göğüs yüksekliği gibi uzunluk ölçüle rinde ve arka genişlik, koltuk genişliği ve ön genişliği ölçülerinde farklılık gösterdiği tesbit edilmiştir. Araştırmaya alınan 500 yetişkin kadının göğüs bel ve kalça çevresi ölçülerinin burda modern beden numaralarına (kodlarına) uygunluğu yönünden, göğüs çevre sinin 34 bedenle 52 beden arasında geniş varyasyon gösterdiği, araştırma kapsamına alman kadın bireylerin göğüs çevresinin %20,8'i ile en yoğun 40 bedene uyum gösterdiği, diğer beden numaralarında uyum oranının azaldığı tesbit edilmiştir.