Çağdaş bir finansman aracı olarak faktoring ve Türkiye uygulaması

Abstract

265 ÖZET Yüzyıllardır ticarette sıfır riskle iş yapabilmenin araçlarını geliştirme yönünde önemli ilerlemeler kaydeden finans dünyası, alternatif bir finans yöntemi olarak, kısa vadeli ticari alacakların devri esasına dayanan factoring işlemini geliştirmiştir. Geçmişi çok eskilere dayanan factoring, modern şekli ile 20. yüzyıl ortalarında Amerika'da yaygın bir kullanım alanı bulmuş, daha sonra da Avrupa ve Doğu Asya ülkeleri vasıtasıyla yayılmıştır. Bugünkü anlamda modern factoring iç pazar ağırlıklı olup, Dünya factoring cirosunun %94'lük kısmı yurt içi factoring işlemlerine aittir. 1980' I i yılların başındaki yeniden yapılanma ve dışa açılmayla birlikte, ülkemizde ilk factoring işlemi 1988 yılında yapılmış ve gerek iç gerekse de dış ticaretin finansmanında giderek önem kazanan, geniş bir hizmet paketini içeren, sevk sonrasına ilişkin, alternatif ve esnek bir finansal ürün olarak Türk mali sistemi içerisindeki yerini almıştır. Factoring, ülkemizde ilk ortaya çıkışında ihracatın finansmanı için yararlanılacak bir finansman tekniği olarak tanıtılmış ancak uygulama yaygınlaştıkça yurt içi işlemler daha baskın çıkmaya başlamıştır. Türkiye, factoring işlem hacminin artış temposuyla, Dünya'nın dikkat çeken ülkeleri arasında yer almakta olmasına rağmen, factoring sektörünün yasal ve uygulamaya yönelik bazı sorunları bulunmakta ve factoring'in finans sektörü içinde geniş bir uygulama alanı bulması, bu sorunların sağlıklı bir şekilde çözülebilmesine bağlı olmaktadır. Çalışmam, factoring'in; teorik, hukuki, ve finansal yapısının incelenerek, kredili satış yapan firmaların, yurt içi ve yurt dışı mal satışlarından doğan alacaklarını factoring şirketi olarak adlandırılan finansal kuruluşlara temlik ederek, bir takım kolaylıklar sağlayabilmeleri amacıyla geliştirilmiş yeni bir finansman tekniği olan bu işlemin; Dünya'da ve özellikle de Türk mali sektörü içindeki yeri, gelişme seyri ve katkısının incelenmesini amaçlamaktadır.

266 ABSTRACT For centuries, the finance world has been looking for new instruments and finance methods to improve doing trade with no risk. Some important progress has done finance sector has improved an alternative methods which depend on turning of short term trade recival. This progress was called factoring. Factoring an alternative method for the finance system based on turn of the short term trade recival. Factoring, has been used before 20 th century but from the beginning nineties has faund a new form in America and then widely spread to Europa and East Asia. Today, modern factoring is mostly used in interior markets and 94 percent of the world factoring endorsement is coming from domestic operations. In Turkey, first factoring activity started in 1988 as a result of liberazation period started early 1980' s and foreign trade. Because factoring enables alternative and various operations in finance of foreign trade, it takes as place in Turkish finance system. Factoring, first appeared as a financial technique used for the financing of the import. Later on, after the spreading of this practice, the domestic operations become more important. Although in Turkey, factoring has a large operating rate among the other countries, there are some problems in respect to practicing and law. If these problems can be solved, the factoring will take its place in finance system. My study is examing the theory, law and financial structure of the factoring as a new financial technique which is improved to bring some alternatives for the firms which are saling their goods with credit. This enables those firms to put in position their import and export recivals to some financial organizations named as factoring companies. I am also studying the progress rate of factoring, its place in the world and in Turkey. `«sa