Muslihu`d-din Mustafa İbn Vefa hayatı, eserleri, tesirleri ve manzum eserlerinin tenkidli metni

Abstract

ÖZET Bir giriş, ve beş bölümden oluşan tezin konusu XV. yüzyılın mutasavvıf şâirlerinden Muslihu'd-din Mustafa îbn Vefâ'dır. Kendisi Vefa veya îbn Vefa şöhretiyle de tanınır. Tezde Vefâ'nın hayatı, şahsiyeti, eserleri, tesirleri hakkında detaylı bilgi verildikten sonra, manzum eserlerinin tenkidli metni verilmiştir. Girişte, XV. yüzyıl İstanbul'unun genel bir değerlendirilmesi yapılmış, bu yüzyılda İstanbul'un gündelik hayatına giren tarikatlar kısaca tanıtılmıştır. Birinci bölüm, Vefâ'nın hayatı ve şahsiyetine ayrılmıştır, önce Vefâ'nın hayatı, ismi, şöhreti, babası annesi, dedesi, mahlası, doğum yeri ve tarihi, eğitimi, şeyhliği, İstanbul'a gelişi, vefatı.vefatına düşürülen tarihler, aile durumu, çocukları, tarikatı, tarikat silsilesi hakkında bilgi verilmiş; menkabe ve kerametlerinden örnekler sunulmuştur. Bu bölümün ikinci kısmında Vefâ'nın ilmî, edebî ve tasavvuf! şahsiyetinin belirgin özelliklerinden olan mutasavvıflığı, şairliği, nâsirliği, mûsikîşinâslığı, astronomi bilgisi, hikmetli ve nükteli konuşma yeteneği ve vefk bilgisine olan yukûfıyeti incelenmiştir. İkinci bölümde Vefâ'nın Sâz-ı c İrfan, Makâm-ı Sülük, Türkçe Şiirleri, Evrâd-ı Vefa ve Rûznâme isimli eserleri hakkında oldukça geniş bilgi verilmiştir. Üçüncü bölümde Vefâ'nın tesirleri ele alınmış, halife,mürid ve dostları tanıtıldıktan sonra, bunların Vefa hakkında yazdıkları şiirler bir araya getirilmiştir. Dördüncü bölümde, Vefa Külliyesi ve bu külliyede yer alan binalar tanılmıştır. Bu bölüme, Vefa naziresine defnedilen meşhurlar hakkındaki bilgiler de eklenmiştir. Beşinci bölüm Vefâ'nın Manzum eserlerinin tenkidli metninin verildiği bölümdür. Bölümün başmda metin tesbitinde gözetilen hususlar açıklanmış ve sırasıyla, `Makâm-ı Sülük, Sâz-ı c İrfan, ve Türkçe ŞiirlerTnin tenkidli metni verilmiştir. Tezin sonunda, çalışma esnasında faydalanılan kaynaklardan oluşan kaynakça ve tezde geçen şahıs, yer ve eser adlarının belirtildiği indeks yer almaktadır.

ABSTRACT This thesis consists of one abstract and five chapters and its subject is about Musluhu'd-din Mustafa îbn Vefa who is a mystic (sufi) poet of the fifteenth century. He is also called Vefa or îbn Vefa. In this thesis Vefâ's life, personality, works and effects were given in detail, then the text with critique of his works written in rhyme and metre was given. At the introduction, the genaral critique of İstanbul of the fifteenth century was introduced. In that century, the dervish orders whic comes in to the daily life of İstanbul were in troduced briefly. The first chapter contains Vefâ's life and personality. First, his life, name, reputation, father, mother, grandfather, grandmodher, pen-name, place of birth, date of birth, education, sheikhdom, coming to İstanbul, death, the dates which were given about his; death, stade of family, children, dervish order, genealogy of the dervish order were given. Some samples of his legends and miracles are introduced. In the second section of this chapter Vefâ's being mystic (sufi) wich is one of his clear characteristics of his scientific, literary, and mystical personality was examined. Also his being, poet, auther, music-lover and his knowlendge of astronomy, the ability of talking with humour and witty, and his art of praying to God in an effective way was examined. In the second chapter some of his works such as Sâz-ı İrfan, Makâm-ı Sülük, Türkçe Şiiler (The Poets in Turkish), Evrâd-ı Vefa and Rûznâme were detailed. In the third chapter, his effects were examined. After having introduced his caliphs, disciples and friends, the poems written about Vefa by his caliphs, disciples, and friends were gathered. In the forth chapter, the complex of buildings of Vefa (Vefa Külliyesi) and the buildings in that complex (of building) were introduced. In that chapter, some knowledge about the famous people who were buried in the cemetery of Vefa was added. In the fifth chapter, the text with critique of his works written in beginning of the text was explained. Makâm-ı Sülük, Sâz-ı İrfan, and the text with critique of his Turkish Poems were given.At the end of the thesis, there is a biblliography wich contains the original books (the sources). And there is also index which contains the characters, places and the names of the works mentioned in the thesis. fÜKSEKÖ?RETİM KM* »HANT