Türkiye`de seçim harcamalarının denetlenmesi: Türkiye-Fransa karşılaştırması

Abstract

261 ÖZET TÜRKİYE'DE SEÇİM HARCAMALARININ DENETLENMESİ: TÜRKİYE - FRANSA KARŞILAŞTIRMASI Demokratik siyasal sistemlerin en önemli özelliği, siyasal iktidarların özgür, adil, düzenli ve rekabetçi seçimlerle belirlenmesi ve halka hesap vermesidir. Oysa, siyasi partilerin devlet yönetimine, dolayısıyla demokrasilerde iktidara gelmesini sağlayan milli irade, seçimlerden sonra unutulmakta ve ancak bir sonraki seçimlerde hatırlanır hale gelmektedir. Dolayısıyla fertlerin hakları ve hizmet beklentileri ancak belli kesimlerin müsaade ettikleri oranda ve alanda iktidarlarca karşılanabilmektedir. Çünkü, siyasi partiler toplumun iktidarı olmak yerine doğrudan veya dolaylı finansmanlarını sağlayan kurum ve kuruluşların iktidarı olarak görev yapmaktadır. Devletin ekonomi alanında etkiliğinin sonucu olan uygulamalar da, ülkeden ülkeye çeşitli şekillerde varlığını sürdüren siyasi yozlaşmayı beraberinde getirmektedir. Siyasi yozlaşmanın ortadan kaldırılması amacıyla, bilhassa Fransa' daki icraatlardan hareketle, siyasetin finansmanının, özellikle seçim harcamalarının denetim altına alınması ve bir üst sınır konması, demokrasimizin sağlıklı işlemesi bakımından da, artık bir gereklilik arz etmektedir. Bu sayede demokrasinin vazgeçilmez unsurlarından olan siyasi partilerin seçimlerde eşit rekabetçi bir şekilde yarışma imkanına kavuşacağı ve toplumun da iktidarda gerçek temsilcisini görebüeceği bir ortamın oluşturulabileceği düşünülmektedir. Bu incelemede, Türkiye'deki siyasi partilerin rekabetinin gerçekleştiği seçimlerdeki harcamaların denetlenmesi başlığı altında, birinci bölümde, siyasi partilerin yapısı, demokrasi ile ilişkisi, finansmanları, siyasetin yozlaşması, ikinci bölümde, Fransa'da yapılan seçim harcamalarının denetlenmesiyle ilgili uygulamalar hakkında detaylı bilgi verilmektedir. Üçüncü bölümde ise, Türkiye'de partilerce yapılan harcamaların denetimiyle ilgili yasalar ele alınmakta ve Fransa' daki yasal uygulamalarla bir karşılaştırma yapılmaktadır. Ayrıca, bu bölümde denetimlerin, siyasetteki ahlaki boyut açısından önemi üzerinde durulmaktadır. Bu çalışmanın amacı, `egemenlik kayıtsız şartsız milletindir` düsturunun sağlanabilmesi için kaçınılmaz olan, siyasetin finansmanının, dolayısıyla onun içerisinde önemli bir yeri teşkil eden seçim harcamalarının denetlenmesi ve saydamlığa kavuşturulması yolunda atılacak hukuki adımlar için bir zemin hazırlamak ve bununla birlikte, geniş boyutta siyasi yozlaşma olarak adlandırılan siyasi ahlaksızlığın önüne geçilebilmesini teminen, yapılmasının gerekli olduğu düşünülen yasa önerilerine, katkıda bulunmaktır.

262 ABSTRACT CONTROL OF THE ELECTORAL SPENDING IN TURKEY: COMPARISON OF TURKEY WITH FRANCE REGARDING THE ELECTORAL SPENDING The most important characteristic of democratic political system is the determination of the political power by free, equitable, regular and also competitive election and the necessity of the political power to give an explanation about its practices to the public. However, national will that assured the political parties to come to power in democracy and to the administration of the State is forgotten after voting, but it can be remembered in the next election. That is why, the individual rights and expectations of the services can be fulfilled, by the parties in power, in the proportion and on the grounds that some specified groups were permitted. Because, instead of the public power, the political parties function as the party in power of the establishments or institute that financed them directly or indirectly. The practices resulting from the State activity in the economic area cause the political corruption varying from one country to another countries. For the objective of the removing the political corruption, in the line with the France's practice, controlling and limiting the political finance, particularly the electoral spending by the determined ceiling is the necessary for running our country's democratic system in good way. In this case, it is expected to create a ground where the political parties that are indispensable elements of the democracy, obtains the possibility to participate to the election under the competitive condition and where the public can see the real representatives in power. In this study, under the title of the spending control in the elections where the political parties are competing, in the first chapter, the formation of political parties, their relations with democracy, their finances, political corruption, in the second chapter, the practices relevant with the control of the electoral spending in France are studied in detail. In the third ant last chapter, the laws concerning in control of the spending realized by the parties in Turkey is taken up and they are compared with the laws in France. Also, the importance of controls is dwelled upon in same chapter from the point of view of ethics in policy. The aim of this study is to form an background to take the legal steps, firstly for the control of political finance that is necessary in order to realize the principle `sovereignty is vested fully and unconditionally in the nation`, secondly for the control of the electoral spending which is occupies particularly a large place in political finance in order to make it transparent. These study further aims to contribute to the law proposals necessary to remove the political corruption called as the political immorality on a large scale. DOKÜMANTASYON WJ*MÎ&