Cahit Zarifoğlu`nun şiiri üzerine bir inceleme

Abstract

ÖZET 1 Temmuz 1940'ta Ankara'da doğan Cahit Zarifoğlu; şiir, hikâye, roman, günlük, masal, piyes türündeki eserleri ve dergicilik gibi faaliyetleriyle, 1960 sonrası Türk Edebiyatı'nın önde gelen isimlerinden biri olmuştur. İstanbul Üniversitesi Alman Dili ve Edebiyatı'ndan mezun olan Zarifoğlu, öğrenimi sırasında ve mezuniyet sonrasında, iki defa Goethe Enstitüsü'nün Almanya'da düzenlediği dil kurslarına katılmış, bu vesileyle Avrupa'nın birçok kentini dolaşma fırsatı bulmuştur. Zarifoğlu'nun bu geziler sırasındaki gözlemleri, birçok eserine de yansımıştır. Birçok kamu kurumunda ve özel sektörde çalışan Zarifoğlu, son görev yeri olan TRT İstanbul Radyosu'nda çalıştığı sırada geçirdiği pankreas kanseri nedeniyle, 7 Haziran 1987'de vefat etmiştir. İlk şiir kitabı olan İşaret Çocuklan'nı 1967 yılında yayımlayan şair; kitabında, çocukluk, aile, varoluş ve aşk gibi bireysel temaları, İkinci Yeni'nin şiirimize getirdiği yeniliklerden de yararlanarak, özgün bir üslûpla işlemiştir. 1973 yılında yayımladığı Yedi Güzel Adam'la birlikte, Zarifoğlu şiiri, bireysel kaygıların yerini toplumsal duyarlığın aldığı bir değişim süreci yaşamıştır. Destansı bir üslûpla kaleme alınan bu kitapta şairin, varolan toplumsal yapıya sorular yönelttiği ve yeni bir yapılanma ihtiyacını dile getirdiği görülmektedir. 1973-1975 yılları arasındaki askerliği sırasında bir sorgulama dönemi geçiren Zarifoğlu'nun, askerlik dönüşünde toplumsal faaliyetlere yoğun bir biçimde katıldığı görülmektedir. Aralık 1976'da sanatçı dostlarıyla birlikte, Mavera dergisini çıkaran şair; bu dergide yayımladığı şiirlerin yanı sıra, yazdığı siyasî nitelikli yazılarla ve özellikle de genç şair adaylarına öğretmenlik yaptığı `Okuyucularla` köşesiyle, derginin İslamcı gençler arasında ilgi odağı olmasını sağlamıştır.Zarifoğlu'nun 1970'li yılların sonlarına doğru gerçekleşen tasavvufî bağlanışı şiirine, gerek biçim gerekse içerik olarak yansımıştır. Bireysel temaların tekrar yoğunlaştığı bu dönemin hemen ardından, İslâm dünyasındaki birtakım gelişmeler, Zarifoğlu şiirinin Yedi Güzel Adam'la başlayan toplumsal konulara yöneliminin daha somut bir zemine oturmasına neden olmuştur. Bu iki etkenin ortaya çıkardığı şiir kitapları ise, 1977'de yayımlanan Menziller ve 1985 sonunda yayımlanan Korku ve Yakarış'tır. 1980'li yılların başlarından itibaren Çocuk Edebiyatı'na da yönelen Zarifoğlu, bu alanda da azımsanamayacak sayıda ürünler vermiştir. Zarifoğlu'nun çocuk şiirleri, masalları ve dünya klâsiklerinden yaptığı uyarlamalar, bir tez çalışmasını karşılayacak hacimdedir. Zarifoğlu'nun diğer edebî alanlardaki ürünleri ise; `İns` adlı hikâye kitabi, `Savaş Ritimleri` romanı, `Sütçü İmam` adlı tiyatro eseri ve `Bir Değirmendir Bu Dünya` adlı deneme kitabıdır. Bu ürünlerin yanında en fazla dikkati çeken kitabı ise, günlük-anı-hikâye karışımı bir eser olan `Yaşamak`tır. Zarifoğlu'nun ölümünden sonra da kendisiyle yapılan konuşmaları içeren `Konuşmalar`, `İns` kitabına girmeyen hikâyelerin bu kitaptaki hikâyeler ile biraraya getirildiği `Hikâyeler`, `Bir Değirmendir Bu Dünya`daki siyasî nitelikli yazılar ile kitaba girmeyen gazete ve dergi yazılarının birlikteliğinden oluşan aynı adlı kitabı ve aynı kitaptaki sanat-edebiyat yazıları ile kitaba girmeyen yazıların biraraya getirildiği `Zengin Hayaller Peşinde` adlı kitapları yayımlanmıştır.

SUMMARY Cahit Zarifoğlu, who was born in Ankara on July 1 1940, is considered one of the leading authors of the post-60's Turkish literature with his poems, stories, novels, diaries, fairy tales, essays and theatre plays as well as publishing activities. While studying at the Department of German Language and Literature at the Istanbul University and after his graduation, Zarifoğlu attended two German courses given by the Goethe Institute in Germany and was able to take the advantage to see many European cities. His observations during these travels are reflected in many of his works. Zarifoğlu, who worked both for the public and private sector for many years, died of pancresas cancer on June 7 1987 while he was working for the TRT Istanbul Radio. His first book of poems, titled `Children of the Sign`, was published in 1967, where individual themes like childhood, family, exiitence and love are delivered in an original style along with teh innovations brought to Turkish poetry by the Second New genre. Together with the `Seven Nice Men` published in 1973, the poetry of Zarifoğlu went through a process of trensformation whereby indiviual concerns were replaced by social sensitivity. The book composed in a epic style indicates that the poet raises questions about the social structure of the time and mentionsa the necessity of re organization. During his term of military service beween 1973-1975, Zarifoğlu went through a period of questioning and on his return, participated in many social activities. In December 1976, he published the Mavera journal together with his colleagues, where he wrote political articles as well as poems, and his column called `With Readers`, where heteaches poet candidates drew the attention of the Islamic youth to the journal. Zarifoğlu's dedication to Sufism in the late 70's is reflected in both the content and form of his poetry. Along with the several developments in the Islamic world subsequent to this period in which individual themes ate again dealt with intensively, Zarifoğlu's interest in social issues, that began with `Seven Nice Men`, became more definite. The three works composed under the influence of these effects are `Ranges` and `Fear` and `Entreaty`, published in 1977 and 1985 respectively. In the earl 80's, Zarifoğlu began to deal with children's literature and composed a significant number of works. His poems, fairy tales and adaptations from world classics are enough to cover a thesis. * Zarifoğlu's work in the other branches of literature are a story book called `Ins`, a novel called `Rhythms of War`, aplay called `Sutcu Imam` and a book of essays titled, `A Wheel, This World.` However, the book which drew the biggest attention is `To Live`, which is a mixture of diaries, souvenirs and stories. Zarifoğlu's posthumous works many be listed as follows: `Conversations` on the interviews made with the poet, `Stories`, including the stories which were and wew not published in `Ins`, a book called `A Wheel, This World`, including the political articles published in the book with the same title as well as other newspaper and magazine articles and `In The Pursuit of Rich Dreams` containing the writings on art-literature which were and were not published in the book `A Whell, This World`.