Ömer Seyfettin`in on iki hikayesinde Türk dilinin eğitimi ve öğretimi açısından kelime gruplarının değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Bu çalışma, Ömer Seyfettin'in ` Ömer Seyfettin, Hayatı, Sanatı, Eseri`indeki Mermer Tezgâh, Falaka, Yüksek Ökçeler, Perili Köşk, Topuz, Gizli Mabet, Keramet, Diyet, Beynamaz, Forsa, Kurbağa Duası, Külah, Ferman hikâyelerindeki kelime gruplarının tahlilini içerir. İsim tamlamaları, sıfat tamlamaları, fiilimsiler, ikilemeler, unvan grupları ve edat grupları bu çalışmada incelenen kelime gruplarıdır. İsim tamlamaları; belirtili, belirtisiz ve zincirleme isim tamlamaları şeklinde tahlil edilmiştir. Belirtili ve zincirleme isim tamlamaları incelenirken `tamlayan ve tamlanan arasına kelime veya kelime grubu girenler`, `tamlayanı ayrılma hâl eki alanlar`', `tamlayan eki düşmüş olanlar` alt başlıkları yer verilmiştir. Sıfat tamlamaları; niteleme sıfatlan, işaret, sayı, soru, belirsizlik ve fiilimsilerle kurulanlar şeklinde incelenmiştir. Sayı sıfatlan da asıl, sıra, kesir, üleştirme; işaret sıfatlarında da `ki` ekinin yerine ayrılma hâl eki alanlar şeklinde alt başlıkları altında yer verilmiştir. Fiilimsiler; isim-fiil grupları, sıfat-fiil gruplan ve zarf- fiil grupları şeklinde ele alınmıştır. İkilemeler; aynı kelimenin tekrarı ile yapılanlar, zıt anlamlı kelimelerin tekrar ile yapılanlar, yakın veya eş anlamlı kelimelerin tekrarı ile yapılanlar ve yansımalarla yapılanlar ikilemeler şeklinde yer alır. Edat gruplar ve unvan gruplarının incelenmesine tezin son bölümünde yer verilmiştir. İnceleme yapılırken her alt başlıktaki kelime gruplan eserdeki hikâyelerin sırasına ve sayfa numarasına göre numaralandırılmıştır. Her kelime grubu geçtiği cümlede koyu şekilde gösterilmiştir. Kelime gruplarının yer aldığı cümlelerin sonunda kelime gruplarının hangi hikâyede, kaçıncı sayfa ve satırda geçtiği belirtilmiştir. Tez, Türk Klasikleri serisinden Ömer Seyfettin, Hayatı, Sanatı, Eseri 'nin ikinci baskısı esas alınarak hazırlanmıştır. İncelemesi yapılan hikâyelerin metni sonuç bölümünden sonra yer almaktadır.

SUMMARY This work contains an analysis of the word groups that are found in the stories which are gathered under the name of Ömer Seyfettin,hayatı,sanatı ve eserleri (Ömer Seyfettin,his life,skill and works)Mermer Tezgah (Marble Counter),Falaka (Bastinado),Yüksek Ökçeler (High Heels),Perili Köşk (Fairy Villa),Topuz (Mace),Gizli Mabet (Secret Temple),Keramet (Miracle),Diyet (Blood money),Beynamaz (Unreligious),Forsa (Galley Slave),Kurbağa Duası (Frog Prayer),Külah (Trick),Ferman (Decree) by Ömer Seyfettin. Noun phrases,adjective phrases,repatatives,verbals,prepositional phrases,reputation phrases are the word groups that are treated in this work. Noun phrases are treated in three categoriesrpossesive construction,indeterminate genitival construction continious construction.Possesive constructions are held under three headings: `which take a word or word phrase between definings and defineds` and `which have lost definings`. Adjective phrases are handled as those used with demonstrative adjectives,numeral adjectives,question adjectives,descriptive adjectives and which are constructed by verbals. Numeral adjectives are given under these headings: cardinal number adjectives, order number adjectives and distribute number adjectives. Repetation are groupped as `those made with a repetation of the same word,those made with a repetation of antonyms,those made with a repetation of meaningless words, those made with a repetation of synonims or words that have similar meanings, those made with a repetation of reflections and with repetations that is followed by an inflection affix. Verbals are examined as follows: `verbal nouns, adjectival verbs and adverbal phrases`. Prepositional phrases and reputation phrases are examined in the last section of the thesis.11 While studying the word groups in each sub-headings are numbered according to the order of the stories and page numbers. Each word groups are demonstrated in bold. At the end of the sentences that word groups are in it,indicated that the word groups belong to which story, what page and line. The thesis is based on the second edition of Ömer Seyfettin, Hayatı,Sanatı ve Eseri. The text of the stories that being examined takes place after the conclusion section.