İlköğretim okulu müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışlarını gösterme düzeyleri

Abstract

ÖZET Bu araştırmada; ilköğretim okulu müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışlarını gösterme düzeyleri, kendilerinin ve birlikte çalıştıkları öğretmenlerin değerlendirmelerine göre anlamlı farklılık gösterip göstermediği; bu değerlendirmeler arasında bireysel ve mesleki özelliklere göre farklılıkların olup olmadığı belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın evreni; İzmir ili, Buca ilçesi merkez ilköğretim okullarından müdürlük kadrosu dolu 35 ilköğretim okulu müdürü ile bu okullarda görev yapan 1056 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemini; basit tesadüfi örneklem yoluyla seçilen 14 ilköğretim okulundan 192 öğretmen ile 35 okul müdürü oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, öğretmen ve müdürlere yönelik `Öğretimsel Liderlik Davranışlarını Belirleme Anketi` uygulanmıştır. Ayrıca, müdür ve öğretmenlere, kişisel ve mesleki özelliklerini belirlemeye yönelik `Kişisel Bilgiler Anketi` de uygulanmıştır. Veriler, İngilizce'den dilimize çevrilerek eğitim sistemimize uyarlanan 29 soruluk anketle toplanmıştır. Ankette öğretimsel liderlikle ilgili müdür ve öğretmen görüşleri, beş seçenekli likert ölçeği ile saptanmıştır. Anketin içeriği yedi alt boyuttan oluşmaktadır. Bunlar: 1. Öğretimsel hedeflerin oluşturulması ve uygulanması, 2. Personeli için her zaman yerinde olma, 3. Öğrenmeye yardımcı olan bir okul kültürü ve havası yaratma, 4. Okulun amaç ve görüşlerini diğerlerine iletme, 5. Personelde yüksek beklentiler oluşturma, III6. Lider öğretmenler yetiştirme, 7. Öğrencilere, personele ve ana-babaya karşı olumlu yaklaşma'dır. Verilerin çözümlenmesinde, ortalama, standart sapma, `t` testi, tek yönlü varyans analizi ve Scheffe anlamlılık testleri kullanılmıştır. Araştırmanın bulguları şunlardır: 1- Okul müdürleri öğretimsel liderlikle ilgili davranışları `çoğunlukla` gösterdiklerini belirtmişlerdir. Öğretimsel liderlikle ilgili müdür görüşleri bireysel ve mesleki özelliklerine göre birbirlerinden anlamlı bir farklılık göstermemektedir. 2- Öğretmenler, müdürlerin öğretimsel liderlik davranışlarını `bazen` gösterdiklerini ifade etmişlerdir. Öğretimsel liderlikle ilgili öğretmen görüşleri bireysel ve mesleki özelliklerine göre birbirlerinden anlamlı bir farklılık göstermemektedir. 3- Öğretimsel liderlik davranışlarına ilişkin müdür ve öğretmen görüşleri arasında 0,05 düzeyinde anlamlı farklılık bulunmaktadır. 4- Okul müdürleri öğretimsel liderlikle ilgili belirlenen; `öğretimsel hedeflerin oluşturulması ve uygulanması`, `personeli için her zaman yerinde olma`, `okulun amaç ve görüşlerini diğerlerine iletme`, öğrencilere, personele ve ana- babaya karşı olumlu yaklaşma alt boyutlarına ilişkin davranışları `her zaman` yerine getirdiklerini;' `öğrenmeye yardımcı olan bir okul kültürü ve havası yaratma`, `personelde yüksek beklentiler oluşturma`, ve `lider öğretmenler yetiştirme` alt boyutlarına ilişkin davranışları da `çoğunlukla` yerine getirdiklerini belirtmişlerdir. Müdür görüşleri, `personeli için her zaman yerinde olma` alt boyutunda `kıdem` ve `mezun olunan okul` değişkenleri bakımından anlamlı bir farklılık göstermektedir. 5- Öğretmenler, müdürlerin; `öğretimsel hedeflerin oluşturulması ve uygulanması`, alt boyutuna ilişkin davranışları `çoğunlukla` yerine getirdiklerini belirtmişlerdir. IVÖğretmenler müdürlerin; `personeli için her zaman yerinde olma`, okulun amaç ve görüşlerini diğerlerine iletme`, `öğrenmeye yardımcı olan bir okul kültürü ve havası yaratma`, personelde yüksek beklentiler oluşturma`, `lider öğretmenler yetiştirme`, `öğrencilere, personele ve ana-babalara karşı olumlu yaklaşma` alt boyutlarına ilişkin davranışları `bazen` gösterdiklerini belirtmişlerdir. Öğretimsel hedeflerin oluşturulması ve uygulanması alt boyutunda öğretmen görüşleri `kıdem` değişkeni bakımından birbirlerinden faklılık göstermektedir. `Öğrenmeye yardımcı olan bir okul kültürü ve havası yaratma` alt boyutunda öğretmen görüşleri `kıdem` değişkeni bakımından birbirlerinden anlamlı bir farklılık göstermektedir. `Okulun amaç ve görüşlerini diğerlerine iletme` alt boyutunda öğretmen görüşleri `cinsiyet` değişkeni bakımından birbirlerinden anlamlı bir farklılık göstermektedir. `Öğrencilere, personele ve ana-babalara karşı olumlu yaklaşma` alt boyutunda da öğretmen görüşleri, `cinsiyet`, ve `kıdem` değişkenleri bakımından birbirlerinden anlamlı farklılıklar göstermektedir. 6- Öğretimsel liderliğin tüm alt boyutlarında öğretmen ve müdür görüşleri arasında 0,05 düzeyinde anlamlı farklılıklar bulunmaktadır. V

ABSTRACT In the present research educational leadership as behaviour for Primary School Principals explores the results whether their performing levels differ from the teachers of the same school, in other words, working together, and different contributions and reviews made by both principals and teachers indicate how they can make different accounts at the aspect of educational leadership as behaviour as well as to their individual and professional qualifications. This research provides an educational setting in Izmir using 35 Primary School Principals or Postholders with 1056 teachers in those schools in Buca. This study presents the accounts of 35 principals and 192 teachers from 14 Primary Schools to those particularly chosen without any specific interest, just exemplification. As an implement for their accounts and reviews in this research, `Effective Educational Leadership as Behaviour Questionnaire` has been applied with a format of questionnaire to the principals and teachers. In addition to this questionnaire, `Individual Data Questionnaire' is also applied to gain the individual and professional qualifications to those principals and teachers. At the end, translating from English into Turkish and adapting the system of our education, total 29 questions as a questionnaire in the light of inputs collected. In that questionnaire, the views of principals and teachers related with the educational leadership are identified using Likert Scale with five choices. It consists of seven subdivisions. These are 1. Performing and applying the educational targets, 2. Presence of a Postholder whenever staff needs, 3. Creating a school culture and atmosphere for helping learning, 4. Transmitting or transferring the targets and expectations of the school to the others, VI5. Giving high expectations to the staff, 6. Raising leader teachers, 7. Positive approach to the students, staff and parents. To solve the accounts, different solution methods are applied such as average, estimate, standart predict, test `t`, one-way analysis and Scheffe test of meaningful. The gainings and inputs of the research are the following: 1. School principals point out that they `usually` demonstrate the behaviours of educational leadership. The views of the principals at the aspect of individual and professional qualifications do not differ from each other as a meaningful context. 2. Teachers point out that principals `sometimes` demonstrate the behaviours of educational leadership. The views of the teachers at the aspect of individual and professional qualifications do not differ from each other as a meaningful context. 3. Educational leadership as behaviour causes 0,05 meaningful differences between the views of principals and teachers. 4. The school principals state that they `always` fulfill the subdivisions of educational leadership as behaviour `performing and applying the educational targets`, `presence of a postholder whenever staff needs`, transferring the targets and expectations of the school to the others`, and `positive approach to the students, staff and parents`, they `usually` fulfill the subdivisions of educational leadership as behaviour, `creating a school culture and atmosphere for helping learning`, `giving high expectations to the staff', and `raising leader teachers`. The opinions of the school principals indicate meaningful difference according to the `work experience` and graduated school` for the subdivision of `presence of a postholder whenever staff needs`. vn5. Teachers point out that school principals `usually` demonstrate the behaviours of the subdivision `performing and applying the educational targets`. In that subdivision the views of the teachers indicate meaningful difference according to the `work experience` point. Teachers also point out that school principals `sometimes` demonstrate the behaviours of the subdivisions, `presence as a postholder whenever staff needs`, `transmitting the targets and views of the school to the others`, creating a school culture and context for assisting learning`, `giving higher expectations to the staff, raising leader teachers`, `warm approach to the students, staff and parents` The opinions of the teachers vary for the subdivision of `creating a school culture and context for helping learning` according to the `work experience` point and meaningful difference occurs. The views of the teachers vary meaningful difference for the subdivision of `transferring the targets and policy of the school to the others` according to the `sexuality` aspect of the teachers. The accounts of the teachers differ from the subdivision of `warmer approach to the students, staff and parents` according to the criteria `sexuality` and `work experience` and it shows meaningful difference with each other. 6. The whole subdivisions of educational leadership, between the views of the principals and teachers, the meaningful difference is found at the scale of 0.05. vin