Otistik, zihinsel, işitme, görme ve bedensel engelli çocuğu bulunan ebeveynlerin aile içi ilişkilerinin incelenmesi

Abstract

XI ÖZET Bu çalışmanın temel amacı otistik, zihinsel, işitme, görme ve bedensel(spastik) engelli çocuğa sahip olmanın aile içi ilişkileri nasıl etkilediğini incelemektir. Araştırmanın örneklemi; otistik bir çocuğu olan 30 ebeveyn, zihinsel engelli bir çocuğu olan 26 ebeveyn, işitme engelli bir çocuğu olan 26 ebeveyn, görme engelli bir çocuğu olan 26 ebeveyn ve spastik bir çocuğu olan 21 ebeveyn olmak üzere 5 gruptan oluşmuştur. Örneklemde 129 anne ve 129 baba olmak üzere toplam 258 ebeveyn bulunmaktadır. Ebeveynlerin aile fonksiyonlarını değerlendirme biçimleri iletişim, roller, duygusal tepki verebilme, problem çözme, davranış kontrolü, gereken ilgiyi gösterme ve genel fonksiyonlar olmak üzere 7 alt boyuttan oluşan Aile Değerlendirme ölçeği( McMater Family Assesment Device) ile değerlendirilmiştir. Ebeveynlerin Aile Değerlendirme Ölçeğinin alt ölçeklerinden elde ettikleri ortalamalar sağlıklılık/sağlıksızlık düzeyinde analiz edilmiştir. Elde edilen sonuca göre engelli çocuk anneleri ve babalan arasında aile içi ilişkileri değerlendirme biçimleri bakımından fark bulunamamıştır. Otistik, zihinsel, işitme, görme ve bedensel engelli çocuğa sahip ebeveynlerin aile fonksiyonlarını sağlıklı olarak değerlendirdikleri bulunmuştur. Engelli çocuğa sahip babaların aile işlevlerim değerlendirme biçimi annelere göre daha sağlıklı çıkmıştır. Engel türlerine göre anne ve babaların aile fonksiyonlarından elde ettikleri ortalamalar bazı sosyo-demografik değişkenlere göre tek yönlü varyans analizi ve t testi ile analiz edilmiştir. Eğitim durumu ve sosyo-ekonomik düzeyi daha düşük olan ebeveynlerin aile fonksiyonlarım değerlendirme biçimi daha sağlıksız olarak bulunmuştur. Sonuçlar ebeveynlerin engelli bir çocuğa sahip olmaktan dolayı etMlendiklerini ancak engel türü açısından fark bulunmadığım göstermiştir. Ebeveynlerin aile işlevleri alt boyutlarından aldıkları puanlar arasında olumlu bir ilişki bulunmuştur.

Xll SUMMARY The main purpose of this study is to examine how having an autistic, mentally retarded child or child with visual, hearing or physical impairement can effect the relations in the family. The subject group of this study consists of 30 parents having an autistic child, 26 parents having a mentally retarded child, 26 parents having a child with hearing impairement, 26 parents having a child with visual impairement, and 26 parents having a spastic child. There are 129 mother subjects, and 129 father subjects, which makes a total of 258 parents. Parents' evaluations of family functions were assessed by the McMater Family Assesment Device which is composed of 7 sub-dimensions. The functions are communication, roles, emotional reaction, problem-solving, attitude control, showing the necessary interest, and general functions. The averages maintained from the sub-devices of McMater Family Assessement Device were analyzed whether to be healthy or unhealthy. The results showed that there wasn't any difference between the mothers' and fathers' evaluations of the relations in the family. The study also reported that the parents of autistic, mentally retarded or with hearing, visual, physical impairement child found the family functions to be healthy. Fathers' evaluations of family functions were found to be healthier than mothers' evaluations. The averages of parents' evaluations of family functions were classified bythe type of impairment and then analyzed according to some socio-demographic variables with one-way ANOVA and t-test Family functions' evaluations of parents with a low socio-economic status as well as a low education level were found to be less healthy. The results showed that, having an impaired child effects the parents no matter what type of impairement it is. The study found that there was a positive relationship between the parents' scores on the sub-dimensions of family functions.