Bir estetik problem olarak sanatta değer ve değerlendirme

Abstract

ÖZET Yaşamı kurgulayabilmek adına bir fikre, bir duyguya, bir inanca, bir deneyime yönlendirilen insan, yaşamsal dayanaklarını, yol göstericilerini, yönlendiricilerini de kendisi yaratmak zorunda kalmıştır. Onu yaşama bağlayan, ayakta durmasını ve temelde varoluşunu sağlayan, yine kendisinin oluşturduğu bu yaşamsal değerlerle mümkün ve güven verici kılınabilmiştir. Sanatsal faaliyet, yaşantı içerisinde devamı sağlanabilen diğer insan faaliyetleri gibi ilgisi sınırlandırılmış, konusu herhangi bir alanı kapsayan bir birim gibi düşünülerek belli bir çerçevede düşünülmesi gereken, herhangi belirli bir konuya yönlendirilmiş değildir. Sanat, insanın yaşamda edindiği bilinci oluşturan içerikleri, dolayısıyla insan yaşamı ile ilgili olan her şeyi kendisine konu edinir. Sanatın konusu insanın, insan yaşamının bağlı olduğu tüm alanların içeriğini kendisine dahil etmiştir ve sanatın gözler önüne serdiği gerçeklik, yapıtla izleyici arasındaki diyalektikle sezilebilmiş, yaşantıya dönüşerek içerdiği değeri sürdürebilmiştir. Bir olayın, olgunun ya da nesnenin dolayısıyla yaşamın bilgisi ve deneyimi, insan zihninin olanaklı zemininde yeni ve özgün değerlerle bezenmiş, yaşam insan tarafından bilinmekle kalmayıp yorumlanması, yeni anlamlar ve ifadeler yaratılması gereken bir alan durumuna getirilmiştir. İnsanın günümüze kadar devam edebilmiş yaşam serüveni bu değerlerle anlam kazandın larak zenginleştirilmiştir. Sanat bu zenginliklerin insana en güzel şekilde duyurulduğu önemli bir fikir ve ifade alanı olarak kendisini doğurmuştur. Sanatsal çaba, bu anlamda kendisini insan yaşamıyla besleyerek, insan için özel ve önemli bir gerçeği anlatmanın yollarında sarfedilmeye adanmıştır. Sanatın ve sanatsal yaratmanın insan değerleriyle olan bu önemli ilgisi, sadece yaratma sürecinde kalmayıp, ifadeleşmesinde ortaya koyduğu yeni bir deneyimin ya da izlenimin içeriğinde de, bu içeriklerin izlenmesi ve anlaşılmasıyla beliren yeni bakışın oluşturulmasında ve sürdürülmesinde de değerlerle ve değerlendirmeyle ilgili bir süreç olarak varlığını devam ettirebilmiştir.

ABSTRACT Human being who is oriented to an idea, a feeling, an experience, a belief in the name of being able to design life, has had to create his/her own guidance, guide lines and tenets of life. These vital merits which are formed by human being him/herself, provide him/her be able to settle, to survive and basically to exist in life. In contrast to other human activities maintained in lifetime, the matter of artistic activity is not limited in a conceptual framework or is not oriented to a strictly defined subject. Each theme that generates human consciousness, and therefore, every single thing concerned human life constitute the very matter of art. The subject of art includes every contents of the theme related being human, human life. The reality art indicates, is perceived by the dialectic between the work of art and the spectator, and the value it has, is endured by means of transforming this reality to living. The knowledge and the experience of an event, a phenomenon or a substance in other words, life is adorned with new and original merits on the possible ground of human mind, and therefore the life itself is become a field in which is needed to be created new meanings and expressions. The path of human being that has lasted until present is abounded by giving meaning with these merits. Art gave birth to itself as a significant field of expression and thought that this diverseness is announced quite well to human beings. Artistic endeavour is devoted to explain a peculiar and important thing for man through supporting itself with human life. This significant relation between art, artistic creation and human values could go on existing as a process concerned with merits and evaluation not only in the process of creation but also in its process of becoming expression, in the content of new experience or impression it exposes, in forming and continuing a new point of view appeared by observing these contents.