İlköğretim okullarında toplam kalite yönetimi uygulaması

Abstract

IX ÖZET Anahtar Sözcükler: Toplam Kalite Yönetimi, İlköğretim Okulu, Okul Müdürü, Öğretmen İlköğretim okullarındaki Toplam Kalite Yönetimi uygulamalarını ele alan bu araştırmayla, okullardaki TKY uygulamalarının öğretmenlerin katılma derecelerine göre nasıl olduğunu; bunun öğretmenlerin bireysel ve mesleki özelliklerine göre farklılık gösterip göstermediğinin saptanması ve doğrultuda uygulayıcılara ve araştırmacılara öneriler geliştirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın evrenini Izmir İli Metropol Alanı içerisinde bulunan 3 ilçedeki toplam 252 ilköğretim okulunda görevli 6349 öğretmen; örneklemi ise bu ilçelerdeki ilköğretim okullarında görevli 612 öğretmen oluşturmaktadır. Yargısal türdeki veriler, MEB tarafından Planlı Okul Gelişiminde okulun değerlendirilmesinde dönüt sağlayabilecek örnek anket formunun araştırmacı tarafından yeniden yapılandırılmasıyla geliştirilen Likert tipi beşli derecelemeye göre düzenlenen `Toplam Kalite Yönetimi Ölçeği` ile toplanmıştır. Verilerin çözümlemesinde frekans, yüzde,standart sapma, aritmetik ortalama, Kruskal Wallis istatistiği, Mann Whitney U istatistiği, t-testi, F testi, Varyans Analizi ve LSD Anlamlılık testi kullanılmıştır. Araştırmanın bulguları aşağıdaki gibi özetlenebilir: Öğretmenler TKY'nin öğrenci-öğretmen-veli odaklılık (müşteri) alt boyutunun okullardaki uygulamasının yüksek düzeyde olduğu görüşündedirler. Öğretmenlerin TKY'nin öğrenci-öğretmen-veli odaklılık ve yönetiminin liderliği ve sorumluluğu alt boyutlarına ilişkin katılma dereceleri cinsiyetlerine, yaşlarına ve branşlarına göre farklılık göstermemektedir. Ancak, öğrenim durumlarına ve çalıştıkları okula göre farklılık göstermektedir. Öğretmenler TKY'nin yönetiminin liderliği ve sorumluluğu, sistem ve süreç yaklaşımı ve sürekli iyileşme (kaizen) alt boyutlarının okullardaki uygulamasının orta derecede olduğu görüşündedirler. Öğretmenlerin TKY'nin sürekli iyileşme (kaizen) ve sistem ve süreç yaklaşımı alt boyutlarına ilişkin katılma dereceleri cinsiyetlerine ve branşlarına göre farklılık göstermemektedir. Ancak, çalıştıkları okula, hizmet sürelerine, yaşlarına ve öğrenim durumlarına göre farklılık göstermektedir.

ABSTRACT Key Words: Total Quality Management, Elementary School, School Principal, Teacher With this research which argues the Total Quality Management applications in elementary schools, it is aimed to determine how the Total Quality Management applications in schools are According to the degrees of teachers' participation; whether this shows any variation according to the individualistic and professional characteristics of teachers and to develop suggestions to the applicators and researchers within this direction. The universe of the research is constituted of 6349 teachers on duty in 252 elementary schools located in 3 towns inside the îzmir Province Metropolitan Area; and the sampling includes 612 teachers in charge in the elementary schools in these towns. The data in judgemental type have been collected with `Total Quality Management Scale` arranged in Likert type quintet grading developed by restructuring of the sample survey form by the researcher which may provide feedback in evaluation of the school in Planned School Development by the Ministry of National Education. In the analysis of the data, frequency, percentage, standard deviation, arithmetical average, Kruskal Wallis statistics, Mann Whitney U statistics, t-test, F test, Variance Analysis and LSD Meaningfulness test have been used. The findings of the research can be summarized as follows: The teachers have the opinion that the application of the student-teacher-guardian focusedness (customer) lower dimension of TQM in schools are at a high level. The degrees of the teachers' participation regarding lower dimension of student- teacher-guardian focusedness and management's leadership and responsibility of TQM does not show any variance according to their sexes, ages and branches. However, they show variances according to educational status and the schools they work in. The teachers are in the opinion that the application of lower dimensions of management leadership and responsibility, system and process approach and constant improvement (Kaizen) of Total Quality Management in schools are at medium degree. The degrees of the teachers' participation regarding lower dimensions of constant improvement (Kaizen) and system and process approach of Total Quality Management do not show variations according to their sexes and branches. However, they show variations according to the school they work in, their periods of service, ages and educational status.