İlmi Dede el-Mevlevi el-Bağdadi hayatı, sanatı, eserleri ve divanı (inceleme ve tenkitli metin)

Abstract

İlmi Dede el-Mevlevi el-Bağdadil6. yy şairidir. Bu dönemin diğer şairlerine nazaran onun şiirleri daha çok dini didaktik tarzdadır. İlmi Dede el-Mevlevi el-Bağdadi'nin hayatı hakkında, elimizdeki mevcut kaynaklarda geniş bir bilgi yoktur. Bu çalışmamızda, İlmi Dede'nin hayatı hakkında şiirlerinden hareketle hayatı ve edebi kişiliği hakkında elimizden geldiğince bilgiler vermeye çalıştık. 16. yy'da divanların birçoğu harekesiz metindir. Çalışmamamıza konu olan divan da dönemin özelliklerine uygun olarak harekesizdir. Çalışmalarımız sırasında karşılaştığımız bazı kelimelerden hareketle, dil çalışmalarına da yararlı olabilecek bir eser olduğu kanaatine vardık. Divan muhtevası yönünden ve dini malzeme bakımından zenginlik gösterdiği gibi, gazel ve kaside türlerine de zenginlik katmaktadır. Divanda değişik nazım şekilleri olduğu gibi, bu türlerin değişim çizgisini yansıtan nazım şekillerine de rastlamak mümkündür. İlmi Dede el-Mevlevi el-Bağdadi'nin divanına ait bazı katalog yanlışlarını da düzeltmiş bulunuyoruz. Mesela kataloglara İlmi Dede'nin divanı olarak geçen bir eser aslında şairin el-Nazm fi- İlme'l Akaid isimli bir başka eseridir. İlmi Dede el-Mevlevi el-Bağdadi'nin hayatını, edebi kişiliğini ve divanının güvenilir bir metnini edebiyatımıza kazandırmış bulunuyoruz.

İlmi Dede el-Mevlevi el-Bağdadi is a 16.c. divan poet. According to the other poets in this century, his poems are in religious and didactic style. There is not much information obouth İlmi Dede el-Mevlevi el- Bağdadi's life and his literatual personality. İn terms of the metarials in the history of literature we tried to add some information about his life and literatual personality with the help of his poems. It has been known that the divan was only one copy. Most of the 16. c. Divans are texts withouth mark. The mentioned Divan's both copies are without mark. We believed that it would be also useful to the language studies in terms of the word's punctuation. Its Divan is rich in terms of both religious meterials and gazel and kaside. Different types of poems are in İlmi Dede el-Mevlevi el- Bağdadi Divan, however it is possible to find important metarials in historical development line in the poems. We have also corrected some mistakes in the sources abauth İlmi Dede el- Mevlevi el- Bağdadi. For example; in İstanbul Hand-written Divans Catalogue written copy is mentioned as Divan, but in fact it is el- Nazm f i-İlme'l Akaid. We contributed to our literature abauth İlmi Dede el-Mevlevi el- Bağdadi, his life, his literal personality and and a sound text of his Divan. Y.C yükseköğretim ki irolo DOKÜMANTASYON M^KİHÎ