Ebeveynlerin çocuk haklarına yönelik tutumları ile ilköğretim öğrencilerinin ahlaki olgunluk ve hoşgörü eğilimleri arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırmada, ebeveynlerin çocuk hakları konusundaki tutumları ile ilköğretim öğrencilerinin ahlaki olgunluk ve hoşgörü eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, İzmir İli, Karşıyaka İlçesi'nde alt, orta ve üst sosyo-ekonomik düzeyleri temsil eden 7 devlet ilköğretim okulu ile, özel ilköğretim okulunu temsil eden bir okulun 7. sınıf öğrencileri ve bu öğrencilerin ebeveynleri oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Yurtsever (2009) tarafından geliştirilen, üç alt boyuttan oluşan 'Çocuk Haklarına İlişkin Ebeveyn Tutum Ölçeği'; Dilmaç (1999) tarafından geliştirilen ve araştırmacı tarafından soru maddeleri beş başlık altında gruplandırılmış 'Ahlaki Olgunluk Ölçeği' ve Çalışkan ve Sağlam (2012) tarafından geliştirilen ve üç alt boyuttan oluşlan 'Hoşgörü Eğilim Ölçeği' kullanılmıştır. Araştırma verileri SPSS 17.0 paket program kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırmada verileri analiz etmek üzere, grupları karşılaştırırken Kruskal Wallis ve Mann-Whitney U testi; iki değişken arasında anlamlı ilişki olup olmadığını belirlemede Spearman's Rho Analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucuna göre: ebeveynlerin çocuk haklarına yönelik tutumları, medeni durumlarına, algıladıkları gelir durumlarına ve çocuk sayılarına göre farklılık göstermemektedir. Ancak, 'Devlet Güvencesi ve Desteği' alt boyutunda erkek çocuklar lehine farklılaşmaktadır. Devlet Güvencesi ve Desteği tutum puanları, orta sosyo-ekonomik düzeydeki okul ebeveynleri lehine; 'Kendi Kendine Karar Verme' tutum puanları ise üst sosyo-ekonomik düzeydeki okul ebeveynleri lehine farklılaşmaktadır. Devlet ve özel okul ebeveynlerinin çocuk hakları tutumlarının ayrı ayrı karşılaştırılmasında, üst sosyo-ekonomik düzeydeki devlet okulları ebeveynleri ile özel okul ebeveyn arasında farklılık çıkmazken; özel okul ebeveynlerinin 'Kendi Kendine Karar Verme' tutum puanları, alt ve orta sosyo-ekonomik devlet okulu ebeveynlerinin tutum puanlarına göre anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. Araştırma sonuçlarına göre: ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin ahlaki olgunlakları cinsiyetlere göre karşılaştırıldığında sevgi boyunda; okulların sosyo-ekonomik düzeyine göre karşılaştırıldığında, iç huzur, şiddetten kaçınma davranışı ve doğru davranış boyutlarında farklılaşmaktadır. İlköğretim öğrencilerinin ahlaki olgunlukları ile ebeveynlerin çocuk hakları tutumları arasında çeşitli alt boyutlarda farklılaşmak üzere, doğrusal yönlü, zayıf ilişkiler bulunmaktadır. Dikkat çeken noktalardan biri, ebeveyn çocuk hakları tutumlarının tüm boyutları ile, çocukların ahlaki olgunluklarının iç huzur ve sevgi boyutlarında kesişmesidir. İlköğretim öğrencilerinin ahlaki olgunlukları ile ebeveynlerin çocuk hakları tutumları arasında ilişki, öğrencilerin öğrenim gördüğü okulun sosyo-ekonomik düzeyine göre farklılık göstermektedir. Bu ilişkinin en az görüldüğü grup, üst sosyo-ekonomik düzeydeki devlet okullarıdır. Araştırma sonuçlarına gore, ilköğretim öğrencilerinin hoşgörü eğilimi, empati alt boyutunda erkek öğrenciler lehine farklılaşmaktadır. Okulların sosyo-ekonomik düzeylerine gore, hoşgörü eğilimi en yüksek olan öğrenciler alt sosyo-ekonomik düzeydeki okullarda öğrenim gören öğrenciler, en düşük olanlar ise orta sosyo-ekonomik düzey okul öğrencileridir. Devlet okulu ve özel okul öğrencilerinin hoşgörü eğilimlerinin karşılaştırmasında, özel okul öğrencilerinin hoşgörü eğilimi, orta ve alt sosyo-ekonomik düzeydeki devlet okulu öğrencilerinin hoşgörü eğilimlerinden daha yüksektir. Ebeveynlerin çocuk hakları tutumlarının tüm boyutlarının, çocuklarının hoşgörü eğiliminin empati boyutu ile ilişkili bulunması dikkat çeken bir sonuçtur. Okulların sosyo-ekonomik düzeyine göre ebeveyn çocuk hakları tutumları ile çocukların hoşgörü eğilimleri arasındaki ilişki, sadece orta sosyo-ekonomik düzeydeki okullarda bulunmaktadır.

This study aims at finding out the attitudes of parents toward children's rights and examining the link between moral maturity and tolerance orientations of primary level students. The participants of the study consist of 7 state primary schools representing lower, middle and upper socio-economic levels in Karşiyaka District of İzmir province and seventh-grade students representing a private primary school and their parents. As data collection tools, 'Parent Attitude Scale on Children Rights' developed by Yurtsever (2009) and which has three sub dimensions, 'Moral Maturity Scale' developed by Dilmac (1999) who grouped the research questions under five headings and 'Tolerance Orientation Scale' developed by Calıskan and Saglam (2012) and which has three sub dimensions. The data of the study is analyzed by using SPSS 17.0 package programme. For analyzing the data in the study, when comparing the groups Kruskal Wallis and Mann-Whitney U test is used and when finding out whether there is a meaningful relationship between two variables or not, Spearman's Rho Analysis is used. According the results of the study, the attitudes of parents toward children's rights don't differ based on their marital status, the perceived welfare levels and the number of children. However, at the sub dimension of 'state security and support' they differ in favor of male children. While the attitude points of 'state security and support' differ in favor of school parents from middle socio-economic level, the attitude points of 'self determination' differ in favor of school parents from upper socio-economic level. When comparing the attitudes of state and private school parents toward children's rights separately, while there is no difference between state school parents from upper socio-economic level and private school parents from the same level, the attitude points of self determination of private school parents turn out to be significantly higher than those of state school parents from lower and middle socio-economic levels. According to the results of the study, while moral maturity of seventh-grade students based on gender differs in terms of love, once based on the socio-economic levels of schools it differs in terms of inner peace, violence avoidance and righteous behaviors. There are vertical, weak relationships between moral maturity and the attitudes of parents toward children's rights, even if they differ in various sub dimensions. One of the noticeable aspects is that the attitudes of parents toward children's rights with all its dimensions and the moral maturity of children overlap with each other in inner peace and love dimensions. The relationship between the moral maturity of children and the attitudes of parents toward children's rights differs based on the socio-economic level of the school where students are educated. The group where this relationship is seen the least is the state schools from upper socio economic level. According to the results of the study, the tolerance orientations of primary school students differ in favor of male students at the sub dimension of empathy. Based on socio-economic levels of schools, the highest rate of tolerance orientation belongs to the students of schools at lower socio-economic level, while the lowest rate of tolerance orientation belongs to the ones at middle socio-economic level. When comparing the tolerance orientations of state school and private school students, it is possible to see that the rate of tolerance orientation of private school students is higher than the one of state school students at lower and middle socio-economic level. It is a noticeable result that all dimensions of the attitudes of parents toward children's rights are related to the empathy aspect of children's tolerance orientation. The relationship between the attitudes of parents toward children's rights based on the socio-economic levels of schools and the tolerance orientation of students exists only in schools at middle socio-economic level.