Irak Türkmenlerinin halk inançları ve bu inançlar etrafında oluşan halk edebiyatı unsurlarının incelenmesi

Abstract

Kuzeyden güneye doğudan batıya geniş bir sahaya yayılan Türkler, dünyanın en eski ve en asil milletlerindendir. Türk halk inançları Türk milletinin kültürü, dili ve kimliğinin korumasında çok önemli bir rol oynamaktadırlar. Çeşitli dönemlerde yabancı milletlerin hâkimiyeti altında kalmaya mahkûm edilen Türk toplulukları inançları, kültürleri sayesinde kimliklerini, benliklerini, varlıklarını kaybetmemişlerdir. Bu topluluklardan birisi de Irak Türkmenleridir.Irak Türkmenlerinin Halk İnançları konulu çalışmada verilerin tespiti safhasında katılım, gözlem, mülakat ve karşılaştırma yöntemleri uygulanmıştır. Doğumdan ölüme kadar olan süreçte uygulanan pratik ve uygulamalarla birlikte Tanrı, iyeler (firişteler) ve kişioğlu ile ilgili inanmalar etraflıca incelenmiştir. Ayrıca farklı amaçlar için düzenlen bereket törenleri ve çeşitli konularda yaşayan inanç, pratik ve uygulamalar üzerinde detaylı bir şekilde durulmuştur. Irak Türkmenleri arasında yaşayan halk inançlarının çoğunun İslam kültüründen beslendiği görülmüşse de bir kısmının kökeninin eski Türk inanç sistemine dayandığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte tespit edilen inanç ve pratiklerin birçoğu Türk dünyasının muhtelif yerlerinde tespit edilenlerle benzerlik hatta çoğu zaman aynilik gösterdiği görülmüştür. Homojen bir yapıya sahip olan Irak coğrafyasında yaşayan Türkmenler çeşitli Müslüman ve gayri Müslim topluluklarla aynı çatı altında bulunduklarından kültür alışverişinde bulunmuş, söz konusu toplulukları etkilemiş ve onlardan etkilenmişlerdir.

Turkish people, who have spread over a wide area from north to south and from east to west, are one of the oldest and the noblest nations of the world. Turkish public beliefs have been taking an important role for protection of Turkish culture, language and identity. Turkish societies, who were convicted to fall under foreign countries? domination at various times, have not lost their national identity and national presence by means of their beliefs and culture. One of these societies is Iraqi TurkmenParticipation, observation, interview and comparison methods have been conducted during the phase including the ascertainment of values within this research called as Public Beliefs of Iraqi Turkmens. As well as the practices and applications carried out during the period from birth to death, beliefs regarding to God, angels and human beings have been examined in great detail. In addition, abundance ceremonies organized for various purposes and also believe, practices and applications, which are still alive related to different issues, have been emphasized in details. Although most of public beliefs existing among Iraqi Turkmens have seem to be nurtured by Islamic culture, it has been stated that origin of some ones depend on the old Turkish belief system. However, many beliefs and practices determined have been seen that they resemble or even mostly present uniformness with ones ascertained in various places of Turkish land. Since Turkmens living in Iraqi geography that has a homogeneous structure exist under the same roof together with various Muslim and non-Muslim societies, they exchange their cultures, affect the mentioned societies and have been affected by them as well.