Suçluların iadesine dair Avrupa sözleşmesi ve Türkiye

Abstract

Çalışmanın kapsamı itibarı ile genel olarak iade müessesesinin, tarihçesi, geçirdiği evreler, konunun hangi disiplinler tarafından incelendiği ifade edilmiş, diğer müesseselerle farklı ve benzer noktaları sergilenerek kavramsal çerçevesi ortaya konulmuştur. Öncelikle SİDAS, daha sonra da Türk hukuku bakımından işleyişe hâkim olan kural ve ilkeler ele alınarak genel hatları ile suçlu iadesi süreci belirtilmiştir. Bu kapsamda iade ilke olarak yabancılar için söz konusu olduğundan, konunun yabancılar hukuku veçhesi ve vatandaşlık kavramı açısından değerlendirilmesi yapılmıştır. Vatandaşın iade edilmezliği ilkesi açısından iade hukukunun geldiği nokta değerlendirilerek, sözleşme ile tanınan bu olanağın genişletilerek amacını aşar bir hal aldığı tespit edilmiştir. Bu istisnanın genişletilmesinin sebep ve sonuçları analiz edilmiş, ileri sürülen görüşler ve uygulama birlikte ele alınarak, bu alandaki eğilimler ve önerilere de yeri geldikçe değinilmiştir. Ayrıca, konuyu düzenleyen eski ve yeni TCK hükümleri karşılaştırmalı olarak ele alınıp analiz edilmiştir. Bu yapılırken de, düzenlemelerin getirdiği hüküm ve sonuçların neler olduğu, konu ile ilgili meclis oturumlarındaki tartışmalarda serd edilen görüşler, mahkeme kararları, Yargıtay ve Danıştay içtihatları, AİHM kararları incelenerek mesele çok yönlü olarak ortaya konulmaya çalışılmıştır. Tartışmalı ve hukukumuz açısından sorun yaratan hususlara ilişkin görüş ve eleştirilere ise yeri geldikçe yer verilmiş, anlamsal bütünlük açısından TCK'nın konuyu düzenleyen 18'inci maddesine ilişkin genel değerlendirme, görüş ve önerilerin, ilgisi bulunan konularla birlikte ele alınıp incelenme yolunun seçilmesinin konunun anlaşılmasına daha çok hizmet edeceği düşünülmüştür. İnceleme sırasında, iade hukukunda yeteri kadar yer almayan, ancak, bu alandaki farkındalığın artması ile birlikte önümüzdeki dönemde daha fazla tartışılacak ve referans verilecek olan insan hakları boyutu ile konu incelenmiş ve burada gelinen aşama ve ulaşılan sonuçlar tahlil edilmeye mesele bu yönü itibarı ile de ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışma sırasında karşılaşılan bir diğer husus da, inceleme konumuzu teşkil eden SİDAS'ın önemli bir cüzünü oluşturan ve özellikle sözleşmenin yorum ve uygulamasında yararlanılan ve maddelerin şekillenmesi arkasındaki amaç ve gerekçeleri sıralayan Açıklayıcı Rapora Türk hukukunda yapılan bilimsel çalışmalarda yeterince yer verilmediği hususudur. Bu nedenle, çalışmamızda yeri geldikçe Açıklayıcı Rapora yollama ve başvuru yapılarak ve söz konusu metnin çevirilerine metinde yer verilerek ele alınan maddelerin anlam ve sonuçlarının daha somut ve bir şekilde kavranması sağlanmaya çalışılmıştır.Anahtar Sözcükler1.Suçluların İadesi2.Vatandaşın İade Edilmezliği3.Çekince4.Müstakil İade Yasası5.İnsan Hakları

Topics like history of the extradition institution, stages that it passed, and by which disciplinary the issue has been examined are generally discussed within the scope of the study. Its similar and different aspects with other institutions are laid out and conceptual framework is drawn. Rules and principles which dominate the proceedings are handled firstly with regard to European Convention on Extradition and later with regard to Turkish legislation and extradition process is explained in general terms by this way. In this context, as extradition is, in principle, a matter related with foreign citizens, it is evaluated within the concept of citizenship and the aspect of legal status of aliens. The point that extradition law arrived is evaluated within the aspect of the nationality exception principle. Reasons for enlargement of the context of this exception and its results are analyzed and asserted views and practices are handled together. Tendencies and proposals regarding this field are also mentioned as the occasion arises. Furthermore, provisions of the former and the new Turkish Penal Code which include regulations on the issue are compared and analyzed. While doing this, results and provisions that are stipulated by the regulation, views that have been put forward at Assembly sessions, court decrees, case laws of Supreme Court of Appeals and Council of State, ECHR decisions are examined and by this way, the issue is tried to be discussed with a multi-perspective approach. Opinions and criticisms on controversial and problematic matters in our domestic law are also included as the occasion arises. It is thought that if general evaluation, views and proposals regarding Article 18 of Turkish Penal Code which regulates this issue are, for semantic coherence, handled together with the relevant matters and the examination is made by this way, such an examination method will serve to the aim of the issue being understood more deeply. While examining, the aspect of human rights, which have not been sufficiently covered in extradition law up to now but will be discussed and referred increasingly thanks to the awareness-raising in the forthcoming period, is also discussed. The issue is tried to be laid out in this regard by examining progress and results arrived. Another point that is discussed during the study is that the Explanatory Report constituting an important part of European Convention on Extradition and listing aims and grounds behind the formation of articles and which is particularly benefitted for the interpretation and implementation of the Convention does not take place sufficiently in scientific studies on Turkish law. Therefore, it is aimed to means and results of the articles be comprehended more concretely by referring and applying the Explanatory Report and also by including the translation of the relevant text.Key words1.Extradition2.Nationality Exception3.Absentee4.Extradition Act5.Human Rights