Doğu Türk yazı dillerinde yeterlilik fiili

Abstract

Bir eylemin gerçekleşmesinin mümkün veya muhtemel olup olmadığı konusunda eylemi gerçekleştiren kişinin gücünü ve yeterliliğini ifade etmek için yeterlilik fiili kullanılır. Bu fiil, ?tasvir fiilleri? ya da ?birleşik fiiller? olarak adlandırılan yapılar içerisinde yer almaktadır. Tarihî Türk yazı dillerine ait eserler aracılığıyla yeterlilik fiilinin bu yazı dillerindeki kullanım ve formları tespit edilmeye çalışılmıştır. Yeterlilik fiilinin dönemler içerisinde olumlu ve olumsuz yapılarda gösterdiği değişiklikler ile bu değişikliklerin öncelik sonralık sırasının tespiti bu tezde değinilen diğer noktalardır.Yeterlilik fiili; tarihî Türk yazı dillerine ait metinlerden yola çıkılarak bu dönemler içerisindeki tüm formlarıyla işlevsel, tarihsel ve karşılaştırmalı dilbilim yöntemleriyle incelenmiştir.Anahtar Sözcükler:1. Birleşik Fiiller2. Tasvir Fiilleri3. Yeterlilik Fiili4. Karşılaştırmalı Dilbilim5. Tarihî Türk Lehçeleri

Potential verb is used to express the capacity and capability of the person who performs the action in the matter of realization of the action is possible or impossible. This verb takes place in the structures which are called ?description verbs? or ?compound verbs?. It has been tried to determine the usage and forms of potential verb in literary languages by means of the works which belong to Historical Turkish literary languages. Another points cited in this thesis are the changes of potential verbs in positive and negative forms during the periods and the identification of the sequence of priority and regency of the changes.Potential verb has been analyzed in the light of the texts that belong to historical Turkish literary languages with all forms in these periods by means of functional, historical and comparative linguistics methods.Key Words :1. Compound verbs2. Descriptive verbs3. Potential verb4. Comparative linguistics5. Historical Turkish Dialects