Türkiye Cumhuriyeti Devleti`nde sosyal devlet olgusu ve sosyal politikalar: 1923-1938

Abstract

Bu tezde, Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nde 1923-1938 yılları arasında sosyal devlet olgusunun nasıl algılandığı ve uygulanan sosyal politikaların çerçevesi tespit edilmeye çalışılmıştır.Tez çalışmasının birinci bölümünde, devlet ve sosyal devlet kavramlarının tanımları ile Türkiye Cumhuriyeti Devleti'ne kadar olan Türk Devletlerinde görülen sosyal devlet anlayışı ve uygulamalarından bahsedilmiştir. II. bölüm çiftçilere, III. bölüm işçilere ve IV. bölüm çocuklara yönelik olarak uygulanan sosyal politikaların incelendiği bölümlerdir. V. bölümde eğitim alanında, VI. bölümde sağlık alanında ve VII. bölümde demiryolu inşası alanında uygulanan sosyal politikalar incelenmiştir. Sosyal politika uygulamak için vergi toplayan ve bunu yeniden dağıtan devletin vergi toplama politikası VIII. bölümde anlatılmıştır. IX. bölüm ise; yangın, sel ve deprem gibi olağanüstü hallerde devlet tarafından takip edilen sosyal politikalara ayrılmıştır.Bu amaç ve kapsamda hazırlanan tez; Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi ve MTA Arşivinden, TBMM'deki zabıt ceridelerinden, dönemin dergi ve gazetelerinden, hükümet programlarından, dönemin yöneticilerinin söylemlerinden ve konuyla ilgili olarak yazılmış tetkik eserlerden faydalanılarak hazırlanmıştır.Bu çalışma ile varılan sonuca göre, Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin bu dönemdeki sosyal politika uygulamaları tüm halka yöneliktir çünkü halkın tamamı zor durumdadır. Bir öncelikten bahsetmek gerekirse, sonuncusu Kurtuluş Savaşı olmak üzere, uzun yıllardır kesintisiz olarak devam eden savaşlardan doğan ve halkın tümünü etkileyen mağduriyetin giderilmesine önem verilmiştir denilebilir. Türkiye'de sosyal devlet kavramının, Atatürk dönemiyle başladığını söylemek her ne kadar iddialı olsa da, 1923?1938 döneminin Türkiye'de birçok alanda olduğu gibi yöneten-yönetilen ilişkilerinde ve sosyal devlet anlayışının temellerin atılmasında da bir dönüm noktası olduğu kabul edilmelidir.

In this dissertation, how the social state phenomenon in the State of the Republic of Turkey between 1923 and 1938 is perceived and the framework of applied social policies is aimed to be detected.In the first chapter of the dissertation study, definitions of the state and social state concepts and social state understanding and applications in the Turkish States established until State of the Republic of Turkey is mentioned. In Chapter II social policies for farmers, in Chapter III social policies for workers and in Chapter IV social policies for children are discussed. In Chapter V social policies carried out in educational field, in Chapter VI social policies carried out in health field, in Chapter VII social policies carried out in railway construction field are studied. Tax collection policy of the state that collects taxes for applying social policy and then distributes it again is expressed in Chapter VIII. Chapter IX is allocated for social policies followed by the state during emergency situations such as fire, flood and earthquake.With this aim and within this scope the dissertation has been prepared by making use of Prime Ministry Republic Archives, MTA (Mineral Research and Exploration Institute) Archive, minute books in Grand National Assembly, government programme, journals and news papers of the period, statements of the administrators of the period and studies concerning the subject.According to the result of this study, social policy applications of the State of the Republic of Turkey are aimed at whole society as all of them were in a tight spot. If it is necessary to mention a priority, it can be said that dispelling the grievance affecting the whole society resulting from the wars continuing uninterruptedly for long years, the last of which is War of Independence, were given importance. Although it is assertive to say that the concept of social state in Turkey started with Atatürk Period, it should be accepted that the period between 1923 and 1938 is a milestone for also the ruler-ruled relations and foundation of social state understanding as in lots of fields.