İnternet folkloru/netlore bağlamında sözlü kültürün dönüşümüne netnografik yaklaşımlar: Katılımcı sözlük örnekleri

Abstract

Bir bilim olarak temellerinin atıldığı on dokuzuncu yüzyıldan günümüze folklor, hem teorik alanda hem de uygulama alanında değişiklikler geçirmiştir. Bu değişikliklerden biri, folklorun alan kavramıyla ilgilidir. Başlangıçta halk denince akla sadece köylünün gelmesi, bu nedenle de alan araştırması için köylerin tercih edilmesi, köyden kente göçün artmasıyla birlikte folklor araştırmacıları tarafından önceleri alanın daralması şeklinde yorumlanmıştır. Fakat yakın zamanda, disiplinin araştırma alanına çağdaş kentteki ve elektronik kültür ortamlarındaki folklorun girmesi, kent folkloru ve internet folkloru gibi yeni inceleme alanlarının ortaya çıkmasını sağlamıştır. Değişen alan kavramıyla birlikte halk tanımı da, iki yüzyıl önceki `köylü` anlayışından, ortak bir faktörü paylaşan insan grubuna evrilmiştir. Günümüzde halkın var olduğu her alan, derleme yeri olarak değerlendirilmeye başlamış, çağdaş kent ve gelişen teknolojiyle birlikte internet de bu alanlar arasındaki yerini almıştır. Bugün internet, alanı folklor araştırmacısının ayağına getirmekle birlikte folklora güncel bir araştırma alanı sunmaktadır. Bu çalışmada da, alan araştırmasının genelde internete, özelde ise katılımcı sözlüklere uygulanması amaçlanmaktadır. Kısaca `İnternet Folkloru` olarak tanımlanan netlore ve `sanal etnografi` ya da `sanal alan araştırması` olarak tarif edilen netnografi bağlamlarında, katılımcı sözlüklerdeki sözlü kültür ürünleri değerlendirmeye alınacaktır. Araştırmanın kapsamı ise, Türkiye'de gençlerin en çok kullandığı sözlükler olan Ekşi, İTÜ, Uludağ ve İnci Sözlük ile sınırlandırılacaktır. Elde edilen veriler sonucunda, gençlerin sözlü kültür ürünlerine bakış açıları tespit edilecek ve sözlü kültürün internetteki değişimi ve dönüşümü incelenecektir. Ayrıca bu veriler, günümüzdeki ve gelecekteki sözlü kültür algısının belirlenmesine yardımcı olacak ve yeni bağlamında gelenek aktarımına da örnek sunacaktır.

Folklore as a science rooted to ninth century has been changing in both theoretical and practical means. One of the changes is related to the field concept of folklore. Previously, only villagers were considered is social studies where the folk was the central point. As the migration from villages to cities increased, there was less people left in the rural areas which was interpreted as loss of the field work areas. However, the field of folklore has been expanded by incorporation of modern cities and online culture platforms. With the changing perception of 'field', definition of 'folk' has also changed. Folk is not only considered to be comprised of villagers as more, instead it is defined as a group of people who have common ground which connects them to each other. Nowadays, every place which has people component, is treated as a field. Futhermore, with increasing urbanization and develoğing technologies, internet has become a 'field' as well. Today, internet provides an easily accesible and up-to-date field to folklore researchers. The objective of this study is to expand the field to internet, specifically to participatory dictionaries. This study, within the context of Netlore, descibed as internet folklore, and Netnography, described as Virtual etnography or Virtual field work, the verbal cultural texts in participatory dictionaries are studied. The scope of the work covers the most commonşy used participatory dictionary of Turkey; Ekşi, İtü, Uludağ ve İnci Sözlük. The insights and informatio ganined in this study will help to determine the users perspective to verbal cultural components, and transformation and change of verbal culture in the internet. Moreover, these will be beneficial in understanding the perception verbal culture in the future and transfer of traditions to the next generations.